Pratyahara of abstractie is, als het ware, de nabootsing door de zintuigen van het denkvermogen door zich terug te trekken, los te maken van hun objecten (YS 2,54)
"Ze hebben er zin in!", vertelde de oma met een glimlach op haar gezicht terwijl haar twee kleinzonen langs mij heen de yogaruimte inrenden. De matjes - die keurig naast elkaar lagen - werden gebruikt als hindernissen. En met een verhit gezicht renden de jongemannen rond. Ik nodigde ze met een zo kalm mogelijke stem uit om plaats te nemen op hun yogamatje, net als de andere kinderen. Ze konden geen minuut stilzitten en ik voelde bij mij, maar ook bij de andere kinderen de spanning toenemen.
Is het al pauze?
"Ik ga naar de wc", meldde de eerste jongeman met een luide stem, terwijl we net waren begonnen met de stilte oefening. "Ik ook!", riep zijn jongere broer, die eerst even mijn reactie afwachtte. Ze renden de gang door op zoek naar de wc, en bleven een tijdje weg. "Wat zijn jullie nu aan het doen?", vroeg de een bij binnenkomst terwijl we de yogagroet deden. En zonder mijn antwoord af te wachten kwam er al weer een volgende vraag: "Wanneer begint de echte judo(!)cursus eigenlijk?" "Wat gaan we dan allemaal doen?" "Is het al pauze?"
Eeeeeeeeel
Ik legde uit dat het geen judo, maar een yogacursus betrof, waar je alleen maar komt voor jezelf. Om te ontspannen, naar binnen te keren."Eeeeeeeeel", hoorde ik een van de jongens roepen. Het bleek geen afkeurende reactie te zijn op mijn uitleg. Een van de andere jongens had een scheet gelaten die nogal stonk. En daar moest de rest natuurlijk om lachen. Er was er eentje die echt de slappe lach kreeg en niet meer kon stoppen. Ik vervolgde mijn uitleg dat je bij yoga ook leert hoe je je kunt gedragen als een mooi mens. Dat je bijvoorbeeld door een scheet te laten, een ander opzadelt met jouw stank. Terwijl je ook even naar de gang had kunnen lopen.
Doe ik het goed?
Het werd tijd voor minder woorden en wat meer fysieke oefeningen. Wellicht dat ze daar de harmonie in konden vinden. "Doe ik het goed?", werd er om de haverklap gevraagd. Bij yoga is er geen goed of slecht, je lichaam geeft jou het antwoord. Ze hadden inmiddels rode konen op de wangen. "Kun je even komen helpen?" "Wat gaan we straks doen?" En na twee oefeningen: "Ik heb zo'n dorst, mag ik even wat gaan drinken?" Tussendoor werd nog even de computergame besproken die ze blijkbaar vlak voor de les hadden gespeeld. "Ssstttt", riepen een paar andere kinderen geïrriteerd. Maar de boodschap kwam nog niet aan.
Alle stipjes staan voor prikkels
Ik besloot om niet meer te reageren op alle prikkels en slechts een stipje te tekenen op mijn tekenbord. Gedurende de resterende tijd werd het bord gevuld met stipjes. Aan het einde van de les liet ik ze het bord zien en vroeg wat ze zagen. Het bleef even stil. "Stipjes!" "Alle stipjes staan voor prikkels. We worden de hele dag gevuld met stipjes. Wat we denken, wat we doen, wat we zien, wat we horen, wat we ruiken, wat we voelen." En ik herhaalde een aantal dingen die de kinderen de afgelopen les hadden geroepen en gedaan. En die dus tot een stipje hadden geleid. Was dit het waard om de stilte te verbreken? Het werd stil. Ik kon een speld horen vallen.
Dan word ik dus rustiger?
De stilte werd door mij verbroken met een rekenvraagstuk om te overdenken. En daar hielden deze jongens wel van. "Stel dat je maar een hoeveelheid 100 aandacht hebt en je hebt 50 stipjes. Hoeveel aandacht gaat er dan naar elk stipje?" "Simpel, dat is 100 gedeeld door 50, twee dus". "En stel dat het je zou lukken om de hoeveelheid stipjes terug te brengen naar 20?" "Ja dan zou ik veel meer aandacht hebben voor de stipjes die overblijven." "Dan word ik dus rustiger?" Dat is wat yoga jou kan brengen: rust in je hoofd. Minder indrukken is zoveel meer aandacht voor de dingen die er echt bij jou toe doen.
Hij werd nu pas echt enthousiast: "Juf, zullen we de volgende les helemaal in stilte doen?"
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
vrijdag 19 oktober 2018
Jezus, riep hij uit
De oorzaak van dat wat vermeden moet worden is de vereniging van de Ziener met het Geziene (YS 2.17)
De zweetdruppels stonden op zijn voorhoofd, een grimmig vertrokken gezicht. Hij deed een poging om de ustrasana te doen tijdens de yoga les, een achterover buiging die hem niet gemakkelijk af ging. "Jezus", riep hij uit en de stilte was verbroken. Er werd wat gegiecheld en er was een andere jongen die met een afkeurende stem zich nog eens afvroeg: wat zeg jij nou? Ik liet het even gebeuren en kwam toen tot het besef dat deze jongeman in de yoga les het had begrepen. Onbewust weliswaar.
De zweetdruppels stonden op zijn voorhoofd, een grimmig vertrokken gezicht. Hij deed een poging om de ustrasana te doen tijdens de yoga les, een achterover buiging die hem niet gemakkelijk af ging. "Jezus", riep hij uit en de stilte was verbroken. Er werd wat gegiecheld en er was een andere jongen die met een afkeurende stem zich nog eens afvroeg: wat zeg jij nou? Ik liet het even gebeuren en kwam toen tot het besef dat deze jongeman in de yoga les het had begrepen. Onbewust weliswaar.
Geef je over
"Ik hoorde zojuist in mijn linkeroor iemand om hulp vragen aan Jezus", begon ik mijn uitleg. "En dat is nu precies wat je leert van de oefeningen in de yoga die je lastig vindt. Je kunt het op wilskracht proberen, maar als je je over geeft, ontspant en het langzaam laat gebeuren, ben je pas echt met yoga bezig." "Oh sorry, het was er uit voordat ik het doorhad, Angela", fluisterde hij met een zachte stem. Hij voelde zich duidelijk wat ongemakkelijk bij dit alles. "Ah, ook dat is yoga, je intuïtiefs volgen. En als jij voelt dat Jezus aangeroepen moet worden, dan doe je dat."
"Ik hoorde zojuist in mijn linkeroor iemand om hulp vragen aan Jezus", begon ik mijn uitleg. "En dat is nu precies wat je leert van de oefeningen in de yoga die je lastig vindt. Je kunt het op wilskracht proberen, maar als je je over geeft, ontspant en het langzaam laat gebeuren, ben je pas echt met yoga bezig." "Oh sorry, het was er uit voordat ik het doorhad, Angela", fluisterde hij met een zachte stem. Hij voelde zich duidelijk wat ongemakkelijk bij dit alles. "Ah, ook dat is yoga, je intuïtiefs volgen. En als jij voelt dat Jezus aangeroepen moet worden, dan doe je dat."
Zoekt en gij zult vinden
"Wat heeft yoga dan met God of Jezus of Boeddha of Allah te maken?" was de vraag die daarop volgde. "Yoga heeft in mijn beleving niets te maken met een bepaalde godsdienst. Als je je verder gaat verdiepen in de oude geschriften, dan zal je zien en ervaren dat er wel iets is." "En vanuit die houding, begint je eigen zoektocht. Zoekt en gij zult vinden." Ja, die uitspraak kenden een paar kinderen uit de Bijbel. En een paar ook niet. Maar ze werden wel nieuwsgierig. "Hoe is de aarde dan ontstaan?" "En stammen wij echt van de apen af?" "Is er eigenlijk leven na de dood?" De yoga les kreeg opeens een andere wending.
"Wat heeft yoga dan met God of Jezus of Boeddha of Allah te maken?" was de vraag die daarop volgde. "Yoga heeft in mijn beleving niets te maken met een bepaalde godsdienst. Als je je verder gaat verdiepen in de oude geschriften, dan zal je zien en ervaren dat er wel iets is." "En vanuit die houding, begint je eigen zoektocht. Zoekt en gij zult vinden." Ja, die uitspraak kenden een paar kinderen uit de Bijbel. En een paar ook niet. Maar ze werden wel nieuwsgierig. "Hoe is de aarde dan ontstaan?" "En stammen wij echt van de apen af?" "Is er eigenlijk leven na de dood?" De yoga les kreeg opeens een andere wending.
Beproevingen in het leven
Mijn vriendin had de afgelopen maanden de nodige klesha's (voor haar vervelende gebeurtenissen) op haar pad gehad. Ik wilde haar graag helpen en nodigde haar uit om samen met de yoga naar binnen te keren. "Heb je een vraag, is er iets wat we centraal kunnen stellen?", had ik haar vooraf geappt. Er kwamen heel veel vragen en we besloten er open in te stappen. Als je je opent, kun je namelijk ontvangen. En dat gebeurde ook. We ontdekten dat ieder mens beproevingen krijgt en van daaruit kan groeien. Een ziekte, een overlijden van een dierbare, geldproblemen, ruzie in de familie, het verlies van een baan, een ongeluk. Er zitten lessen in, voor jou. En je beseft dan pas als je je overgeeft, dat in diepe nood een hand wordt uitgestoken. Ook bij mijn vriendin.
Mijn vriendin had de afgelopen maanden de nodige klesha's (voor haar vervelende gebeurtenissen) op haar pad gehad. Ik wilde haar graag helpen en nodigde haar uit om samen met de yoga naar binnen te keren. "Heb je een vraag, is er iets wat we centraal kunnen stellen?", had ik haar vooraf geappt. Er kwamen heel veel vragen en we besloten er open in te stappen. Als je je opent, kun je namelijk ontvangen. En dat gebeurde ook. We ontdekten dat ieder mens beproevingen krijgt en van daaruit kan groeien. Een ziekte, een overlijden van een dierbare, geldproblemen, ruzie in de familie, het verlies van een baan, een ongeluk. Er zitten lessen in, voor jou. En je beseft dan pas als je je overgeeft, dat in diepe nood een hand wordt uitgestoken. Ook bij mijn vriendin.
Een zwerfkei uit het tuincentrum
"Kijk, dit ben jij", begon ik de yoga les voor de kinderen die over ditzelfde onderwerp ging. En ik had in mijn hand een zwerfkei. "Hoe oud zal hij zijn?" "Waar komt hij vandaan?" Met aandacht luisterden de kinderen naar het verhaal over de kei die ergens hoog in de bergen was afgebrokkeld en met de stroom mee naar beneden was gesleurd. Er waren momenten dat hij in een waterval terechtkwam, of in een draaikolk. Misschien kwam hij in tijden van droogte op de kant te liggen en stroomde hij daarna weer verder. Terwijl hij op een andere steen botste, er raakte een blutsje af. Door de weersinvloeden werd hij anders van kleur, ruwer, of juist zachter. En uiteindelijk werd hij door een graafmachine uit De Waal gehaald en kwam hij in het tuincentrum terecht, waar ik hem kocht voor 30 euro had gekocht.
"Kijk, dit ben jij", begon ik de yoga les voor de kinderen die over ditzelfde onderwerp ging. En ik had in mijn hand een zwerfkei. "Hoe oud zal hij zijn?" "Waar komt hij vandaan?" Met aandacht luisterden de kinderen naar het verhaal over de kei die ergens hoog in de bergen was afgebrokkeld en met de stroom mee naar beneden was gesleurd. Er waren momenten dat hij in een waterval terechtkwam, of in een draaikolk. Misschien kwam hij in tijden van droogte op de kant te liggen en stroomde hij daarna weer verder. Terwijl hij op een andere steen botste, er raakte een blutsje af. Door de weersinvloeden werd hij anders van kleur, ruwer, of juist zachter. En uiteindelijk werd hij door een graafmachine uit De Waal gehaald en kwam hij in het tuincentrum terecht, waar ik hem kocht voor 30 euro had gekocht.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Een OHM is geen tante
Zijn aanduider is (Hij wordt aangeduid door) "Om" (YS 1.27)
“A-U-M” De kinderen zongen voorzichtig mee met de mantra tijdens de yogales. “A-U-M”, klonk het voor de tweede keer. En bij de derde keer hoorde ik iemand zingen: “M-I-A-U-W”. Ik gluurde tussen mijn wimperharen door en zag een grote glimlach op haar gezicht. En ik besefte dat ze gelijk had. Waarom beginnen we iedere yogales met het zingen van de ‘A-U-M’ (OHM) en weten we eigenlijk niet eens waarom we dat doen?
“A-U-M” De kinderen zongen voorzichtig mee met de mantra tijdens de yogales. “A-U-M”, klonk het voor de tweede keer. En bij de derde keer hoorde ik iemand zingen: “M-I-A-U-W”. Ik gluurde tussen mijn wimperharen door en zag een grote glimlach op haar gezicht. En ik besefte dat ze gelijk had. Waarom beginnen we iedere yogales met het zingen van de ‘A-U-M’ (OHM) en weten we eigenlijk niet eens waarom we dat doen?
Het is een ritueel
Ik besloot er de volgende les een OHM-les van te maken. En vroeg man Erwin om hulp, want in de yogaboeken kon ik weinig informatie vinden over de betekenis van de OHM. En dat terwijl bijna alle yogabeoefenaars het braaf aan het begin van iedere yogales zingen. En de les er ook weer mee afsluiten. “Het is een ritueel, waarbij je je energiecentra opent en na de les ook weer sluit. Het is een aanroep, net als bij een gebed”, vertelde hij me. Maar daar namen we geen genoegen mee. De Wikipedia bleek een uitleg te hebben van het OHM-symbool, wat ik zelf niet direct kon plaatsen. Maar dat wel werd overgenomen door een groot aantal andere websites over yoga. Onze zoektocht ging verder.
Ik besloot er de volgende les een OHM-les van te maken. En vroeg man Erwin om hulp, want in de yogaboeken kon ik weinig informatie vinden over de betekenis van de OHM. En dat terwijl bijna alle yogabeoefenaars het braaf aan het begin van iedere yogales zingen. En de les er ook weer mee afsluiten. “Het is een ritueel, waarbij je je energiecentra opent en na de les ook weer sluit. Het is een aanroep, net als bij een gebed”, vertelde hij me. Maar daar namen we geen genoegen mee. De Wikipedia bleek een uitleg te hebben van het OHM-symbool, wat ik zelf niet direct kon plaatsen. Maar dat wel werd overgenomen door een groot aantal andere websites over yoga. Onze zoektocht ging verder.
Ik zie een drie er in
“Weten jullie wat dit is?”, vroeg ik aan het begin van de les. Voor ons lag een afbeelding van het OHM-teken. Er werd diep nagedacht. Daar hielden deze jongens wel van, van raadsels oplossen. “Ik ken dat teken van het Hindoeïsme”, wist iemand mij te vertellen. “Die tekens lijken wel op de tekens die je in de Koran vindt.”, vertelde een ander. “Ik zie er een 3 in!”, was een antwoord van de meest praktische jongeman. En ze bleken allemaal gelijk te hebben. De link met het Hindoeisme legde ik uit, maar ook met de drie letters A-U-M en de sanskriet-tekens, die misschien wel leken op het schrift in de Koran. En de 3 konden we herleiden tot de heilige drie eenheid. Maar er bleek nog meer in te ontdekken. “Als je hem omdraait, kun je er een boom in zien.” “He, kijk dat teken staat ook op mijn yogakussen!”. We waren al een stukje verder gekomen.
“Weten jullie wat dit is?”, vroeg ik aan het begin van de les. Voor ons lag een afbeelding van het OHM-teken. Er werd diep nagedacht. Daar hielden deze jongens wel van, van raadsels oplossen. “Ik ken dat teken van het Hindoeïsme”, wist iemand mij te vertellen. “Die tekens lijken wel op de tekens die je in de Koran vindt.”, vertelde een ander. “Ik zie er een 3 in!”, was een antwoord van de meest praktische jongeman. En ze bleken allemaal gelijk te hebben. De link met het Hindoeisme legde ik uit, maar ook met de drie letters A-U-M en de sanskriet-tekens, die misschien wel leken op het schrift in de Koran. En de 3 konden we herleiden tot de heilige drie eenheid. Maar er bleek nog meer in te ontdekken. “Als je hem omdraait, kun je er een boom in zien.” “He, kijk dat teken staat ook op mijn yogakussen!”. We waren al een stukje verder gekomen.
(bron: Wikipedia)
Hij hield het niet meer
En terwijl we de OHM hadden gezongen met elkaar en we een aantal yogahoudingen hadden gedaan, ging de uitleg verder. ”De A is het onderste boogje (1) en dat staat voor rajas (activiteit), de U staat voor het bovenste boogje (2) aan de linkerkant en dat staat voor tamas (passiviteit). En de M is het rondje (3) er naast en staat voor sattva (harmonie, kalmte).” Gelukkig kwamen er wat voorbeelden om dit te verduidelijken. Er sprong iemand van zijn matje op en hij zei dat hij nu echt even heel hard moest rennen, hij hield het niet meer. “Kijk jongens, dat is rajas!”, vulde ik aan terwijl hij door de ruimte zijn sprintje trok. Er bleek ook iemand nogal slaperig te zijn. “Ah, we hebben hier iemand die in tamas is”. En de sattva kwam ook, toen we kalm op het matje zaten na de les en wat thee dronken.
En terwijl we de OHM hadden gezongen met elkaar en we een aantal yogahoudingen hadden gedaan, ging de uitleg verder. ”De A is het onderste boogje (1) en dat staat voor rajas (activiteit), de U staat voor het bovenste boogje (2) aan de linkerkant en dat staat voor tamas (passiviteit). En de M is het rondje (3) er naast en staat voor sattva (harmonie, kalmte).” Gelukkig kwamen er wat voorbeelden om dit te verduidelijken. Er sprong iemand van zijn matje op en hij zei dat hij nu echt even heel hard moest rennen, hij hield het niet meer. “Kijk jongens, dat is rajas!”, vulde ik aan terwijl hij door de ruimte zijn sprintje trok. Er bleek ook iemand nogal slaperig te zijn. “Ah, we hebben hier iemand die in tamas is”. En de sattva kwam ook, toen we kalm op het matje zaten na de les en wat thee dronken.
We zongen "tante"
Al luisterend naar een mantra, waarin uiteraard ook de OHM voor kwam. De kinderen lagen inmiddels ontspannen op een matje met hun ogen dicht en het leek wel of ze even in een andere wereld waren. “Het voelde alsof ik in de zee lag, of eigenlijk in de zee werd meegenomen”, vertelde iemand na afloop met een zachte stem. “Kijk dan is nu het symbool bijna compleet. Wat jij hebt ervaren is asmita samadhi, dat is het dakje (4) in het OHM-teken. “ “En dat puntje (5) er boven dan?” “Dat is wanneer je in Atman bent, maar daar zal ik de volgende les misschien iets over vertellen.” We sloten de yogales af met het zingen van “tante”, om te ontdekken dat dit toch echt iets heel anders met ons doet dan de “A-U-M”.
Al luisterend naar een mantra, waarin uiteraard ook de OHM voor kwam. De kinderen lagen inmiddels ontspannen op een matje met hun ogen dicht en het leek wel of ze even in een andere wereld waren. “Het voelde alsof ik in de zee lag, of eigenlijk in de zee werd meegenomen”, vertelde iemand na afloop met een zachte stem. “Kijk dan is nu het symbool bijna compleet. Wat jij hebt ervaren is asmita samadhi, dat is het dakje (4) in het OHM-teken. “ “En dat puntje (5) er boven dan?” “Dat is wanneer je in Atman bent, maar daar zal ik de volgende les misschien iets over vertellen.” We sloten de yogales af met het zingen van “tante”, om te ontdekken dat dit toch echt iets heel anders met ons doet dan de “A-U-M”.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Dit is mijn laatste les
Abhysa is de poging om stevig gegrondvest te zijn in die staat (namelijk van citta-vrtti-nirodah) (YS 1,13)
"Dit is mijn laatste yogales", zei hij beslist. Hij zat met zijn rug tegen de muur op de gang en speelde een spelletje op zijn mobiele telefoon, terwijl hij me dit meedeelde. "Oh", zei ik verbaasd "En we zijn nog niet eens begonnen!" Nu keek hij me met zijn prachtige bruine ogen even aan. "Ja, weet je, ik ga liever naar hiernaast, weet je" en hij maakte met zijn hoofd een beweging naar links. Ik wachtte het vervolg af. "Daar kom ik iedere dag na school en dan ga ik daar lekker chillen en gamen, weet je. Met mijn vrienden, weet je". Ik besloot het even te laten rusten en hoopte stiekem dat het gevoel van thuiskomen in de yogales voor hem voldoende zou zijn om zijn begeerte naar alle verlokkingen even uit te stellen.
"Dit is mijn laatste yogales", zei hij beslist. Hij zat met zijn rug tegen de muur op de gang en speelde een spelletje op zijn mobiele telefoon, terwijl hij me dit meedeelde. "Oh", zei ik verbaasd "En we zijn nog niet eens begonnen!" Nu keek hij me met zijn prachtige bruine ogen even aan. "Ja, weet je, ik ga liever naar hiernaast, weet je" en hij maakte met zijn hoofd een beweging naar links. Ik wachtte het vervolg af. "Daar kom ik iedere dag na school en dan ga ik daar lekker chillen en gamen, weet je. Met mijn vrienden, weet je". Ik besloot het even te laten rusten en hoopte stiekem dat het gevoel van thuiskomen in de yogales voor hem voldoende zou zijn om zijn begeerte naar alle verlokkingen even uit te stellen.
Ik doe niet mee
"Vanavond doe ik niet mee met de yoga" vertelde dochter Rosalie ons de laatste tijd steeds vaker. We hadden er de laatste jaren een ritueel van gemaakt om samen de dag af te sluiten met een uurtje yoga en een kopje thee met yogaverhaal bij het slapen gaan. Het bracht de harmonie in huis en voor ons was het onderdeel van de dag geworden. Net als tandenpoetsen. Haar broer Jerome vroeg er vaak zelf om. Hij was dankbaar voor wat het hem bracht: rust, een sterk en soepel lichaam, concentratie, plezier en een goede gezondheid. Zij koos er steeds vaker voor om nog even een boekje te lezen op bed. En dat lieten we zo: yoga kun je namelijk niet afdwingen, daar kies je zelf voor. En als ze dan eens niet lekker in haar vel zat, besefte ze wat ze nodig had om in haar kracht te komen: yoga. Dan sloot ze zich bij ons aan en deed ze weer een paar weken enthousiast mee.
"Vanavond doe ik niet mee met de yoga" vertelde dochter Rosalie ons de laatste tijd steeds vaker. We hadden er de laatste jaren een ritueel van gemaakt om samen de dag af te sluiten met een uurtje yoga en een kopje thee met yogaverhaal bij het slapen gaan. Het bracht de harmonie in huis en voor ons was het onderdeel van de dag geworden. Net als tandenpoetsen. Haar broer Jerome vroeg er vaak zelf om. Hij was dankbaar voor wat het hem bracht: rust, een sterk en soepel lichaam, concentratie, plezier en een goede gezondheid. Zij koos er steeds vaker voor om nog even een boekje te lezen op bed. En dat lieten we zo: yoga kun je namelijk niet afdwingen, daar kies je zelf voor. En als ze dan eens niet lekker in haar vel zat, besefte ze wat ze nodig had om in haar kracht te komen: yoga. Dan sloot ze zich bij ons aan en deed ze weer een paar weken enthousiast mee.
Ik hoorde de hersenen kraken
"Is er leven na de dood?", was de filosofische vraag in deze yogales. Ik hoorde de hersenen kraken. Sommige kinderen wisten zeker dat ze een onsterfelijke ziel hadden, die het lichaam verliet bij het overlijden en weer in een ander lichaam terug zou komen. "Kun je ook weten wie je in een vorig leven bent geweest?", werd er gevraagd. En ik vertelde over de yogatechnieken voor gevorderde yogabeoefenaars waarmee je dat kon achterhalen. Waarmee je ook het tijdstip van je eigen overlijden te weten kunt komen. "Maar wil je dat weten en wat zou er dan veranderen in je leven? Zou je dan nog naar school gaan?" En ik vertelde de kinderen over een tv-programma dat ik had gezien waarin mensen werden geïnterviewd die nog maar kort te leven hadden. Ze beseften allemaal hetzelfde: waar het leven echt omdraait. Het veranderde hun levenshouding: ze gingen pas echt leven in het nu. Net als bij yoga, beseften wij. In stilte overdachten we dit. Je kon een speld horen vallen.
"Is er leven na de dood?", was de filosofische vraag in deze yogales. Ik hoorde de hersenen kraken. Sommige kinderen wisten zeker dat ze een onsterfelijke ziel hadden, die het lichaam verliet bij het overlijden en weer in een ander lichaam terug zou komen. "Kun je ook weten wie je in een vorig leven bent geweest?", werd er gevraagd. En ik vertelde over de yogatechnieken voor gevorderde yogabeoefenaars waarmee je dat kon achterhalen. Waarmee je ook het tijdstip van je eigen overlijden te weten kunt komen. "Maar wil je dat weten en wat zou er dan veranderen in je leven? Zou je dan nog naar school gaan?" En ik vertelde de kinderen over een tv-programma dat ik had gezien waarin mensen werden geïnterviewd die nog maar kort te leven hadden. Ze beseften allemaal hetzelfde: waar het leven echt omdraait. Het veranderde hun levenshouding: ze gingen pas echt leven in het nu. Net als bij yoga, beseften wij. In stilte overdachten we dit. Je kon een speld horen vallen.
Waardoor word jij verleid?
Ik gluurde naar de jongeman die nog geen uur geleden had gemeld dat dit zijn laatste yogales was. Hij zat ontspannen met zijn ogen dicht. Ik zag een zachte uitdrukking op zijn gezicht. In mijn herinnering ging ik terug naar ruim een jaar geleden. Hij was toen nog een stuk kleiner, had wat hangende schouders. Zijn moeder had mij gevraagd om hem te begeleiden in de yoga. Hij had het haar zien doen en voelde diep van binnen dat het voor hem ook goed kon zijn. Soms kwamen ze samen naar de yogales (moeder en zoon) en dan deed hij altijd extra zijn best. Hij genoot er van als hij een oefening kon, waar hij eerst moeite mee had. En vond het heerlijk om naar binnen te keren, om stil te worden. Ik besefte dat deze les misschien wel zijn belangrijkste yogales ging worden voor hem. Er zat van alles in. Kies je er voor om je naar buiten richten of naar binnen? Laat je je leiden door allerlei verlokkingen of voel je diep van binnen wat echt goed voor je is? En... hoe eerlijk ben je als je je eerst opgeeft voor de cursus en op het laatste moment besluit om er niet meer aan mee te doen?
Ik gluurde naar de jongeman die nog geen uur geleden had gemeld dat dit zijn laatste yogales was. Hij zat ontspannen met zijn ogen dicht. Ik zag een zachte uitdrukking op zijn gezicht. In mijn herinnering ging ik terug naar ruim een jaar geleden. Hij was toen nog een stuk kleiner, had wat hangende schouders. Zijn moeder had mij gevraagd om hem te begeleiden in de yoga. Hij had het haar zien doen en voelde diep van binnen dat het voor hem ook goed kon zijn. Soms kwamen ze samen naar de yogales (moeder en zoon) en dan deed hij altijd extra zijn best. Hij genoot er van als hij een oefening kon, waar hij eerst moeite mee had. En vond het heerlijk om naar binnen te keren, om stil te worden. Ik besefte dat deze les misschien wel zijn belangrijkste yogales ging worden voor hem. Er zat van alles in. Kies je er voor om je naar buiten richten of naar binnen? Laat je je leiden door allerlei verlokkingen of voel je diep van binnen wat echt goed voor je is? En... hoe eerlijk ben je als je je eerst opgeeft voor de cursus en op het laatste moment besluit om er niet meer aan mee te doen?
Zijn vriend, die altijd met hem meekwam, had een oplossing. "Simpel, ik keer eerst naar binnen bij de yoga en ga dan weer ontspannen naar buiten."
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Kan ik in een dier veranderen?
Door samyama te verrichten op de sterkte van dieren verkrijgt met de sterkte van een olifant, enz. (YS 3.25)
Nieuwsgierig zaten ze rond het tafeltje. De één met een croissantje in de hand, de ander met zijn mobiel. En er waren er een paar die mijn "vraag-maar"-kaartjes bestudeerden. Het was tien minuten voordat de yogales zou beginnen en we gebruikten deze tijd altijd even om "te landen". Om los te komen van alles wat er die dag was gebeurd, of nog ging gebeuren. Van de rekensommen en van de ruzie op het schoolplein. "De kaartjes geven je antwoord op voor jou belangrijke vragen", las ik voor. "Vragen die met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kunnen worden." "Ik zou graag willen weten of ik in een dier kan veranderen", kwam er zachtjes uit onverwachte hoek. Ik keek de jongeman aan en voelde dat dit voor hem echt belangrijk was om te weten.
Nieuwsgierig zaten ze rond het tafeltje. De één met een croissantje in de hand, de ander met zijn mobiel. En er waren er een paar die mijn "vraag-maar"-kaartjes bestudeerden. Het was tien minuten voordat de yogales zou beginnen en we gebruikten deze tijd altijd even om "te landen". Om los te komen van alles wat er die dag was gebeurd, of nog ging gebeuren. Van de rekensommen en van de ruzie op het schoolplein. "De kaartjes geven je antwoord op voor jou belangrijke vragen", las ik voor. "Vragen die met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kunnen worden." "Ik zou graag willen weten of ik in een dier kan veranderen", kwam er zachtjes uit onverwachte hoek. Ik keek de jongeman aan en voelde dat dit voor hem echt belangrijk was om te weten.
Jij wordt een cobra
"Mmm, wat heeft deze vraag eigenlijk met yoga te maken?" vroeg ik. "Nou gewoon, je hebt bij yoga toch allemaal houdingen die een dierennaam hebben", werd er al snel geantwoord. Ja, ze konden zich de cobra nog herinneren, en de koeienkop, en de leeuw. En ze konden zich ook nog herinneren welk gevoel ze er bij kregen als ze die houding voor wat langere tijd aanhielden. "Dan word je een cobra." Het gesprek ging verder. "Mijn vader heeft in Afrika gezien hoe een mens een aap werd." Vol ongeloof keken de andere kinderen hem aan. En op dat moment kwam de betreffende vader de lesruimte binnenlopen.
"Mmm, wat heeft deze vraag eigenlijk met yoga te maken?" vroeg ik. "Nou gewoon, je hebt bij yoga toch allemaal houdingen die een dierennaam hebben", werd er al snel geantwoord. Ja, ze konden zich de cobra nog herinneren, en de koeienkop, en de leeuw. En ze konden zich ook nog herinneren welk gevoel ze er bij kregen als ze die houding voor wat langere tijd aanhielden. "Dan word je een cobra." Het gesprek ging verder. "Mijn vader heeft in Afrika gezien hoe een mens een aap werd." Vol ongeloof keken de andere kinderen hem aan. En op dat moment kwam de betreffende vader de lesruimte binnenlopen.
Hij sprak een vloek uit
"Ik was daar voor een half jaar in een kleine gemeenschap. De mensen leefden vredig met elkaar samen, onder leiding van een dorpsoudste." De vader had plaats genomen in onze kring en de kinderen hingen ademloos aan zijn lippen. Hoe zou dit aflopen? "In het nabijgelegen oerwoud woonden allerlei dieren. Ook gorilla's. In de nabijgelegen grote stad at men graag gorillavlees. Ze dachten dat ze dan de kracht van de gorilla zouden krijgen." Op een dag hoorde de dorpsoudste dat een jager uit de stad een hele gorillafamilie in het oerwoud had vermoord. Het vlees had hij verkocht in de stad." "De dorpsoudste sprak een vloek uit over de jager, waarna hij veranderde in een klein bang aapje."
"Ik was daar voor een half jaar in een kleine gemeenschap. De mensen leefden vredig met elkaar samen, onder leiding van een dorpsoudste." De vader had plaats genomen in onze kring en de kinderen hingen ademloos aan zijn lippen. Hoe zou dit aflopen? "In het nabijgelegen oerwoud woonden allerlei dieren. Ook gorilla's. In de nabijgelegen grote stad at men graag gorillavlees. Ze dachten dat ze dan de kracht van de gorilla zouden krijgen." Op een dag hoorde de dorpsoudste dat een jager uit de stad een hele gorillafamilie in het oerwoud had vermoord. Het vlees had hij verkocht in de stad." "De dorpsoudste sprak een vloek uit over de jager, waarna hij veranderde in een klein bang aapje."
Zo sterk als een olifant
"Weet je, ik til die zware kist met hout wel voor je naar zolder", beloofde man Erwin. Een week later stond de kist nog in de weg. Ik probeerde er niet meer op te letten, maar voelde boosheid opkomen als ik er aan dacht. Bij mijn yogales die week, leerde ik hoe je de kracht van een olifant bij jezelf kon opwekken. En ik besefte opeens dat dit een mooi moment was om het toe te passen. Het werkte! En vol trots vertelde ik Erwin bij thuiskomst wat ik had gedaan. "Ja, ik heb hem express laten staan, zodat jij de yoga wat meer in de praktijk kan brengen", vertelde hij met een glimlach om zijn mond.
"Weet je, ik til die zware kist met hout wel voor je naar zolder", beloofde man Erwin. Een week later stond de kist nog in de weg. Ik probeerde er niet meer op te letten, maar voelde boosheid opkomen als ik er aan dacht. Bij mijn yogales die week, leerde ik hoe je de kracht van een olifant bij jezelf kon opwekken. En ik besefte opeens dat dit een mooi moment was om het toe te passen. Het werkte! En vol trots vertelde ik Erwin bij thuiskomst wat ik had gedaan. "Ja, ik heb hem express laten staan, zodat jij de yoga wat meer in de praktijk kan brengen", vertelde hij met een glimlach om zijn mond.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Ben jij een rauw of een (uit)gekookte aardappel?
"Hoe laat ben je vanmiddag thuis?", vroeg ik dochter Rosalie terwijl ik mijn broodje met aardbeienjam smeerde tijdens het ontbijt. Geen reactie. Dat kwam de laatste tijd steeds vaker voor. Ze was in de puberteit. Soms kwam er wat gegrom uit haar keel, maar meestal was ze in de ochtend niet aanspreekbaar. Ik zuchtte en nam een slok thee. Vader Erwin kwam beneden, schonk voor zichzelf wat koffie in en waagde ook een poging. Dit keer met een echte vraag. "He, Roos, wat is er intelligenter, een rauwe of een gekookte aardappel?" Ze sprong op, stormde naar boven en smeet de deur met een harde klap achter zich dicht.
Eten jullie soms alleen maar pizza thuis?
Die middag stond er een yoga- en filosofieles op het programma en ik besloot het vraagstuk van de aardappel voor te leggen. Om het levensecht te maken, kookte ik een aardappel en pakte ik een ongekookte aardappel in, in aluminiumfolie. Ik nam ook een aardappelschilmesje mee, voor het geval ze hem wilden ontleden om tot het ware antwoord te komen. Bij binnenkomst werd er nog enthousiast door elkaar heen gepraat, totdat iemand de aardappel ontdekte: "Wat is dat nou? Een steen?" De aandacht was getrokken en ook de anderen bemoeiden zich ermee: "Nee man, dat zijn aardappels. Eten jullie soms alleen maar pizza thuis?"
Die middag stond er een yoga- en filosofieles op het programma en ik besloot het vraagstuk van de aardappel voor te leggen. Om het levensecht te maken, kookte ik een aardappel en pakte ik een ongekookte aardappel in, in aluminiumfolie. Ik nam ook een aardappelschilmesje mee, voor het geval ze hem wilden ontleden om tot het ware antwoord te komen. Bij binnenkomst werd er nog enthousiast door elkaar heen gepraat, totdat iemand de aardappel ontdekte: "Wat is dat nou? Een steen?" De aandacht was getrokken en ook de anderen bemoeiden zich ermee: "Nee man, dat zijn aardappels. Eten jullie soms alleen maar pizza thuis?"
Wat is intelligentie?
"Vandaag gaan we een filosofisch vraagstuk oplossen, op de manier waarop Socrates dat ook deed." De filosoof Socrates hadden ze al eerder mee kennis gemaakt. Hij beweerde dat hij eigenlijk alleen wist wat hij niet wist. En door vragen te stellen kwamen hij en zijn toehoorders tot inzichten. Ik legde mijn vraagstuk voor aan de kinderen en vertelde erbij dat ik pas aan het eind van de les een antwoord verwachtte. Ze hadden dus bedenktijd. En dat werd goed gebruikt. "Wat is intelligentie dan?" werd er gevraagd. En ze doken het internet om hierop een antwoord te vinden. Over intelligentie van aardappels was helaas niets te vinden.
"Vandaag gaan we een filosofisch vraagstuk oplossen, op de manier waarop Socrates dat ook deed." De filosoof Socrates hadden ze al eerder mee kennis gemaakt. Hij beweerde dat hij eigenlijk alleen wist wat hij niet wist. En door vragen te stellen kwamen hij en zijn toehoorders tot inzichten. Ik legde mijn vraagstuk voor aan de kinderen en vertelde erbij dat ik pas aan het eind van de les een antwoord verwachtte. Ze hadden dus bedenktijd. En dat werd goed gebruikt. "Wat is intelligentie dan?" werd er gevraagd. En ze doken het internet om hierop een antwoord te vinden. Over intelligentie van aardappels was helaas niets te vinden.
Er ontstond verstilling
"Weet je wat, we vragen het aan Illias, hij is hoogbegaafd." Illias kwam er bij staan en trok een diepe denkrimpel in zijn voorhoofd. Na vijf minuten wist hij het: "De gekookte, want die kun je eten". Ze namen er nog geen genoegen mee. Pas tijdens de yogahoudingen ontstond er verstilling. Het leek wel of de aardappel naar de achtergrond was verdwenen. Er viel zelfs iemand halverwege in slaap. Tijdens de thee na afloop, bleek dat het slaapje hem goed had gedaan. Hij had opeens een helder beeld over de aardappel. Om de beurt mochten ze hun bevindingen inbrengen, waarbij de anderen goed luisterden. Net zoals in de tijd van Socrates. "Een aardappel heeft geen hersenen en kan dus niet intelligent zijn", wist iemand te vertellen. "De gekookte aardappel was rimpeliger en heeft dus meer nagedacht", vertelde een ander. "De rauwe aardappel want die is nog onbewerkt". En zo gingen we nog even door.
"Weet je wat, we vragen het aan Illias, hij is hoogbegaafd." Illias kwam er bij staan en trok een diepe denkrimpel in zijn voorhoofd. Na vijf minuten wist hij het: "De gekookte, want die kun je eten". Ze namen er nog geen genoegen mee. Pas tijdens de yogahoudingen ontstond er verstilling. Het leek wel of de aardappel naar de achtergrond was verdwenen. Er viel zelfs iemand halverwege in slaap. Tijdens de thee na afloop, bleek dat het slaapje hem goed had gedaan. Hij had opeens een helder beeld over de aardappel. Om de beurt mochten ze hun bevindingen inbrengen, waarbij de anderen goed luisterden. Net zoals in de tijd van Socrates. "Een aardappel heeft geen hersenen en kan dus niet intelligent zijn", wist iemand te vertellen. "De gekookte aardappel was rimpeliger en heeft dus meer nagedacht", vertelde een ander. "De rauwe aardappel want die is nog onbewerkt". En zo gingen we nog even door.
"Weet je wat ik nou zo leuk vind aan filosofie?" Verzuchtte iemand na de les. "Er zijn geen foute of goede antwoorden. Was het op school maar zo..."
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Je gaat slapen als je moe bent
“Dan ligt hij ‘s avonds laat nog te woelen in bed en kan hij echt niet in slaap komen. Hoe zou ik hem daarbij kunnen helpen?” De moeder keek me vragend aan. En ik besefte dat ik geen pasklaar antwoord had. Althans, een antwoord dat zij nog niet zelf had kunnen bedenken. Ze had immers zelf ook verstand van kinderen en zeker die van haar zelf. Ik besloot deze jongeman eens een dagje te observeren – op de camping doe je toch niet veel anders – en kreeg de ingeving van een ei.
Hij bleef maar ronddraaien
“Hoe ontdek je of een ei rauw of gekookt is?” was een vraag die ik onlangs had gelezen in een kooktijdschrift. Om te bepalen of je een ei nog kon eten was er de test om hem in een bak water te leggen. Blijft het ei drijven, dan is het niet meer goed. Maar om te bepalen of een ei rauw is, heb je een andere test nodig. Als je een rauw ei laat ronddraaien, blijft hij draaien, ook als je hem niet meer aanraakt. Een gekookt ei echter, komt veel sneller in ruststand, nadat je hem hebt laten draaien. Deze jongeman bleef maar “ronddraaien” als hij ’s avonds in bed lag, net als het rauwe ei.
“Hoe ontdek je of een ei rauw of gekookt is?” was een vraag die ik onlangs had gelezen in een kooktijdschrift. Om te bepalen of je een ei nog kon eten was er de test om hem in een bak water te leggen. Blijft het ei drijven, dan is het niet meer goed. Maar om te bepalen of een ei rauw is, heb je een andere test nodig. Als je een rauw ei laat ronddraaien, blijft hij draaien, ook als je hem niet meer aanraakt. Een gekookt ei echter, komt veel sneller in ruststand, nadat je hem hebt laten draaien. Deze jongeman bleef maar “ronddraaien” als hij ’s avonds in bed lag, net als het rauwe ei.
Niet in staat om rust te vinden
“Ik heb echt alles geprobeerd om hem tot rust te laten komen ’s avonds. Een verhaaltje lezen, muziekje luisteren, niet te veel suiker, weinig i-pad en televisie, kopje thee drinken voor het slapen. Maar als hij een te drukke dag heeft gehad, zoveel indrukken heeft opgedaan, dan is hij nauwelijks in staat om de rust te vinden”, verzuchtte de moeder. Wellicht lag daar de sleutel? Minder indrukken opdoen op een dag? Het niet zo ver laten komen? Maar hij zelf wilde niets liever dan de hele dag bezig zijn. Ik zag hem springen op de trampoline, voetballen, zwemmen in de zee. De energie spatte er van af.
“Ik heb echt alles geprobeerd om hem tot rust te laten komen ’s avonds. Een verhaaltje lezen, muziekje luisteren, niet te veel suiker, weinig i-pad en televisie, kopje thee drinken voor het slapen. Maar als hij een te drukke dag heeft gehad, zoveel indrukken heeft opgedaan, dan is hij nauwelijks in staat om de rust te vinden”, verzuchtte de moeder. Wellicht lag daar de sleutel? Minder indrukken opdoen op een dag? Het niet zo ver laten komen? Maar hij zelf wilde niets liever dan de hele dag bezig zijn. Ik zag hem springen op de trampoline, voetballen, zwemmen in de zee. De energie spatte er van af.
De vrijheid om je eigen keuzes te maken
“Je gaat slapen als je moe bent, eten als je echt honger hebt en iets doen wanneer je daar zin in hebt of als je je ervoor geroepen voelt”, was het credo dat we jaren geleden onze kinderen hadden meegegeven. Het zorgde voor een vakantiegevoel, ook als het geen vakantie was: weinig moet, veel mag. En je hebt de vrijheid om je eigen keuzes te maken. Onze kinderen lagen op de camping vaak om 9 uur ’s avonds al in bed, moe van een hele dag buiten zijn. En ze kozen er zelf voor wanneer ze er uit kwamen, als het maar voor 9 uur ’s morgens was. Nog geen trek in ontbijt? Dan wacht je tot het moment dat je wel dat knagende gevoel in je maag hebt.
“Je gaat slapen als je moe bent, eten als je echt honger hebt en iets doen wanneer je daar zin in hebt of als je je ervoor geroepen voelt”, was het credo dat we jaren geleden onze kinderen hadden meegegeven. Het zorgde voor een vakantiegevoel, ook als het geen vakantie was: weinig moet, veel mag. En je hebt de vrijheid om je eigen keuzes te maken. Onze kinderen lagen op de camping vaak om 9 uur ’s avonds al in bed, moe van een hele dag buiten zijn. En ze kozen er zelf voor wanneer ze er uit kwamen, als het maar voor 9 uur ’s morgens was. Nog geen trek in ontbijt? Dan wacht je tot het moment dat je wel dat knagende gevoel in je maag hebt.
Hij ging zelfs gapen
Terug naar de jongeman, die dus leek op een rauw ei. Ik besloot hem maar eens te vragen hoe hij het zelf zag. “Ja, dan wil ik zo graag slapen, maar dan gaat het niet, hoe hard ik ook probeer.” Hij was dus gemotiveerd om er iets aan te gaan doen. En ik vertelde hem over de yogatechnieken die hem konden helpen om de rust in zichzelf te vinden. “Mag ik een keer met jullie meedoen?”, vroeg hij enthousiast. ’s Avonds werd onze voortent omgedoopt tot yogaschool. Hij nam plaats op zijn yogakussentje, luisterde naar de stilte met zijn ogen dicht. “Ik hoorde de meeuwen”, rapporteerde hij na afloop. We deden wat oefeningen. Langzamerhand werd de onrust minder en ging hij zelfs gapen.
Terug naar de jongeman, die dus leek op een rauw ei. Ik besloot hem maar eens te vragen hoe hij het zelf zag. “Ja, dan wil ik zo graag slapen, maar dan gaat het niet, hoe hard ik ook probeer.” Hij was dus gemotiveerd om er iets aan te gaan doen. En ik vertelde hem over de yogatechnieken die hem konden helpen om de rust in zichzelf te vinden. “Mag ik een keer met jullie meedoen?”, vroeg hij enthousiast. ’s Avonds werd onze voortent omgedoopt tot yogaschool. Hij nam plaats op zijn yogakussentje, luisterde naar de stilte met zijn ogen dicht. “Ik hoorde de meeuwen”, rapporteerde hij na afloop. We deden wat oefeningen. Langzamerhand werd de onrust minder en ging hij zelfs gapen.
“Heb je lekker geslapen?”, vroeg ik toen ik hem de volgende ochtend tegen kwam bij het toiletgebouw. “Mmmm”, vertelde hij mij met een grote grijns op zijn gezicht.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Eerst zien dan geloven
Concentratie is het vasthouden van het denken binnen een begrensde, mentale ruimte (het object van concentratie) (YS 3.1)
"Neem je straks dat Star Wars-spel mee?" Het appje dat ik een uur voor de yogales kreeg, was slechts kort. Maar ik voelde het verlangen er door heen. Deze jongen had zich de hele week al verheugd om met zijn gedachtekracht een balletje te laten opstijgen. Want dat was het Star wars-spel. "De headset meet je hersengolven en wanneer je een complete focus hebt op het balletje, zal het balletje opstijgen. Een oefening in concentratie…" Ongelovig, maar vol verlangen keken ze me aan. Dat wilden ze wel eens proberen. En het liefst meteen.
"Neem je straks dat Star Wars-spel mee?" Het appje dat ik een uur voor de yogales kreeg, was slechts kort. Maar ik voelde het verlangen er door heen. Deze jongen had zich de hele week al verheugd om met zijn gedachtekracht een balletje te laten opstijgen. Want dat was het Star wars-spel. "De headset meet je hersengolven en wanneer je een complete focus hebt op het balletje, zal het balletje opstijgen. Een oefening in concentratie…" Ongelovig, maar vol verlangen keken ze me aan. Dat wilden ze wel eens proberen. En het liefst meteen.
Nee zeggen
Ik besloot de les te vervolgen over Pratyahara, de vijfde stap in yoga. Een oefening waarbij je steeds meer leert je zinnen en zintuigen onder controle te krijgen. Kinderen die dit leren, kunnen ‘nee’ zeggen tegen de zoveelste zak snoep. En zijn zelf de baas over hun mobiele telefoon. Ze kunnen hem gewoon een dag laten liggen, zonder dat ze getriggerd worden door alle piepjes. Omdat zij de baas zijn en niet de telefoon. En het levert ook nog wat op, volgens een beroemd psychologisch onderzoek met een marshmallow. (die overigens later niet meer helemaal te reproduceren was!) Kinderen die in staat waren om zich te beheersen en niet direct de marshmallow wilden opeten, bleken op latere leeftijd succesvoller te zijn.
Ik besloot de les te vervolgen over Pratyahara, de vijfde stap in yoga. Een oefening waarbij je steeds meer leert je zinnen en zintuigen onder controle te krijgen. Kinderen die dit leren, kunnen ‘nee’ zeggen tegen de zoveelste zak snoep. En zijn zelf de baas over hun mobiele telefoon. Ze kunnen hem gewoon een dag laten liggen, zonder dat ze getriggerd worden door alle piepjes. Omdat zij de baas zijn en niet de telefoon. En het levert ook nog wat op, volgens een beroemd psychologisch onderzoek met een marshmallow. (die overigens later niet meer helemaal te reproduceren was!) Kinderen die in staat waren om zich te beheersen en niet direct de marshmallow wilden opeten, bleken op latere leeftijd succesvoller te zijn.
Feel the force
We bewaarden het Star Wars-spel tot aan het einde van de les. Want, zo wisten ze: na een yogales ben je lekker ontspannen en kun je je goed concentreren. "Feel the force", moedigde het Star Wars-spel ze aan. De eerste kandidaat keek met grote ogen en vergat zelfs te knipperen. Vol aandacht, maar het balletje ging niet om hoog. De tweede bewoog haar handen erbij, alsof er iets onzichtbaars aangeraakt moest worden. En ja hoor, het balletje ging even omhoog. Ik hoorde vreugdekreten bij de anderen. Nummer drie maakte een briesende ademhaling en kreeg een vuurrood hoofd. Maar ook bij hem ging het balletje niet omhoog. Zoon Jerome zat op de achtergrond en had een grijns op zijn gezicht. Hij wist wat er komen ging...
We bewaarden het Star Wars-spel tot aan het einde van de les. Want, zo wisten ze: na een yogales ben je lekker ontspannen en kun je je goed concentreren. "Feel the force", moedigde het Star Wars-spel ze aan. De eerste kandidaat keek met grote ogen en vergat zelfs te knipperen. Vol aandacht, maar het balletje ging niet om hoog. De tweede bewoog haar handen erbij, alsof er iets onzichtbaars aangeraakt moest worden. En ja hoor, het balletje ging even omhoog. Ik hoorde vreugdekreten bij de anderen. Nummer drie maakte een briesende ademhaling en kreeg een vuurrood hoofd. Maar ook bij hem ging het balletje niet omhoog. Zoon Jerome zat op de achtergrond en had een grijns op zijn gezicht. Hij wist wat er komen ging...
Wat kun je weten?
Nadat iedereen een poging had gewaagd, bogen we ons over de filosofische vraag die bij deze yogales hoorde: "Wat kun je weten?" En: "Wat kun je geloven?" Daar werd diep over nagedacht. "Ik geloof in God", wist een meisje voorzichtig te vertellen. "Nou, ik alleen als hij voor me staat", was de duidelijke reactie van een ander. "Ik heb gelezen over iemand die bijna dood was en in een witte tunnel kwam en hem toen heeft ontmoet." "Ja, ja." Ik besloot me in het gesprek te mengen: "Geloven jullie mij?" "Ja natuurlijk", riepen ze in koor. En ik biechtte ze op over het Star Wars-spel. dat helemaal niet reageerde op de gedachtekracht, maar op de ingebouwde föhn. "Eerst zien en dan geloven, of eerst geloven en dan zien?" , was de vraag waar ze diep over nadachten. En ze beseften hoe belangrijk het was om altijd een kritische denker te blijven, een filosoof.
Nadat iedereen een poging had gewaagd, bogen we ons over de filosofische vraag die bij deze yogales hoorde: "Wat kun je weten?" En: "Wat kun je geloven?" Daar werd diep over nagedacht. "Ik geloof in God", wist een meisje voorzichtig te vertellen. "Nou, ik alleen als hij voor me staat", was de duidelijke reactie van een ander. "Ik heb gelezen over iemand die bijna dood was en in een witte tunnel kwam en hem toen heeft ontmoet." "Ja, ja." Ik besloot me in het gesprek te mengen: "Geloven jullie mij?" "Ja natuurlijk", riepen ze in koor. En ik biechtte ze op over het Star Wars-spel. dat helemaal niet reageerde op de gedachtekracht, maar op de ingebouwde föhn. "Eerst zien en dan geloven, of eerst geloven en dan zien?" , was de vraag waar ze diep over nadachten. En ze beseften hoe belangrijk het was om altijd een kritische denker te blijven, een filosoof.
Terug naar huis vroeg zoon Jerome: "Mam, kon dat nou wel, met dat Star Wars-spel?" "Je hebt ze gewoon bedrogen. Is je geweten niet gaan knagen?" En ik vertelde hem over mijn afweging om een leugentje als bestwil bij deze les in te zetten. Een les die ze juist hierdoor niet snel zullen vergeten…
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Kennis of wijsheid?
Avidya, onwetendheid omtrent het Werkelijke, is de oorsprong van die dingen die er na worden genoemd, of ze zich nu bevinden in sluimerende, ijle, afwisselende of verbreide toestand. (YS 2,4)
"Ik heb een a-score gehaald op de meeste vakken bij de toets.” Zei de een tegen de ander. De les was nog niet begonnen en ze gebruikten de tijd dan altijd om even bij te praten. Het was inmiddels een hecht groepje geworden en de kinderen mochten elkaar graag. Het waren gelijkgezinden, allemaal op hun eigen manier op zoek naar de waarheid. “Ja, dat had ik ook moeten halen, gezien mijn niveau. Ik zou eigenlijk naar het gymnasium moeten. Maar ik had ook een paar b-scores.” Geamuseerd luisterde ik naar ze. Deze eerste minuten waren voor mij vaak bepalend voor de invulling van de les. Dit hield ze immers bezig op dit moment en ik besloot het programma om te gooien. “Hoor ik jullie daar praten over schoolscores? Wat zouden de oude filosofen daarvan gevonden hebben? Laten we vandaag maar eens op zoek gaan naar het verschil tussen kennis en wijsheid…” De wijsheid was ik zelf een paar dagen later even kwijt toen de mentor van zoon Jerome mij belde.
"Ik heb een a-score gehaald op de meeste vakken bij de toets.” Zei de een tegen de ander. De les was nog niet begonnen en ze gebruikten de tijd dan altijd om even bij te praten. Het was inmiddels een hecht groepje geworden en de kinderen mochten elkaar graag. Het waren gelijkgezinden, allemaal op hun eigen manier op zoek naar de waarheid. “Ja, dat had ik ook moeten halen, gezien mijn niveau. Ik zou eigenlijk naar het gymnasium moeten. Maar ik had ook een paar b-scores.” Geamuseerd luisterde ik naar ze. Deze eerste minuten waren voor mij vaak bepalend voor de invulling van de les. Dit hield ze immers bezig op dit moment en ik besloot het programma om te gooien. “Hoor ik jullie daar praten over schoolscores? Wat zouden de oude filosofen daarvan gevonden hebben? Laten we vandaag maar eens op zoek gaan naar het verschil tussen kennis en wijsheid…” De wijsheid was ik zelf een paar dagen later even kwijt toen de mentor van zoon Jerome mij belde.
Hij trekt zijn eigen plan
“Ja, u spreekt met mevrouw …. Schikt het dat ik u even bel?’ Ik stond op het moment om weg te gaan, maar voelde aan dat het dringend was. “Ik heb nog 5 minuten voordat ik in de auto stap”. “Oke, het zit namelijk zo, uw zoon staat er niet zo goed voor op dit moment.” “Oh”, antwoordde ik. “Hij heeft vijf onvoldoendes. Als hij zo doorgaat kan hij niet doorstromen naar het VWO.” “Oh”, bracht ik nogmaals uit. “Ik wil u vragen om even met hem te gaan praten, dat hij wat beter zijn best gaat doen. Hij is zo van de grappen en grollen en neemt het allemaal niet zo serieus in de klas.” Een gevoel van trots kwam er bij me op: hij neemt het allemaal niet zo serieus dat schoolse systeem. Hij dolde er mee en zorgde er altijd net voor dat hij er niet uitgestuurd werd. Want dan zou hij naar het strafklasje moeten en kon hij niet naar de voetbaltraining. Hetgeen hij een stuk serieuzer nam. “Dus u gaat niet met hem praten hierover?” ging de mentor verder. Het bleef even stil. “Ik heb er het volste vertrouwen in dat hij zijn eigen plan kan trekken. Als hij er voor kiest om naar het VWO te gaan, dan zal hem dat ook lukken. Als hij kiest voor de HAVO dan is dat ook prima.”
“Ja, u spreekt met mevrouw …. Schikt het dat ik u even bel?’ Ik stond op het moment om weg te gaan, maar voelde aan dat het dringend was. “Ik heb nog 5 minuten voordat ik in de auto stap”. “Oke, het zit namelijk zo, uw zoon staat er niet zo goed voor op dit moment.” “Oh”, antwoordde ik. “Hij heeft vijf onvoldoendes. Als hij zo doorgaat kan hij niet doorstromen naar het VWO.” “Oh”, bracht ik nogmaals uit. “Ik wil u vragen om even met hem te gaan praten, dat hij wat beter zijn best gaat doen. Hij is zo van de grappen en grollen en neemt het allemaal niet zo serieus in de klas.” Een gevoel van trots kwam er bij me op: hij neemt het allemaal niet zo serieus dat schoolse systeem. Hij dolde er mee en zorgde er altijd net voor dat hij er niet uitgestuurd werd. Want dan zou hij naar het strafklasje moeten en kon hij niet naar de voetbaltraining. Hetgeen hij een stuk serieuzer nam. “Dus u gaat niet met hem praten hierover?” ging de mentor verder. Het bleef even stil. “Ik heb er het volste vertrouwen in dat hij zijn eigen plan kan trekken. Als hij er voor kiest om naar het VWO te gaan, dan zal hem dat ook lukken. Als hij kiest voor de HAVO dan is dat ook prima.”
Vol met diplomalullo's
“Mam, die mensen zullen wel veel verdienen he?”, vroeg dochter Rosalie de avond toen we langs de wegwerkers naar huis reden. “Hoe zo?” “Nou gewoon, ze werken ’s avonds en ’s nachts en buiten in de kou. Dan zal je toch wel veel geld krijgen?” En ik vertelde haar dat als je in Nederland veel geld wil verdienen er slechts twee mogelijkheden zijn: of je gaat heel veel leren zodat je advocaat of bankdirecteur kunt worden. Of je ontwikkelt je in je talent en zorgt dat je daar heel goed in wordt. Grote kans dat je dan niet in loondienst komt, maar je eigen bedrijf op zet. “Dus je hebt eigenlijk overal in Nederland een diploma voor nodig?”, vroeg ze verschrikt. “Ja, zo zit het systeem in elkaar.” “Nederland zit vol met diplomalullo’s”, had een vriendin mij jaren geleden verteld. Zij zelf had alleen een diploma van de middelbare school en was nooit gaan doorstuderen. Het ergerde haar dat degene die dat wel hadden gedaan, het in haar ogen zo veel makkelijker hadden op de arbeidsmarkt.
“Mam, die mensen zullen wel veel verdienen he?”, vroeg dochter Rosalie de avond toen we langs de wegwerkers naar huis reden. “Hoe zo?” “Nou gewoon, ze werken ’s avonds en ’s nachts en buiten in de kou. Dan zal je toch wel veel geld krijgen?” En ik vertelde haar dat als je in Nederland veel geld wil verdienen er slechts twee mogelijkheden zijn: of je gaat heel veel leren zodat je advocaat of bankdirecteur kunt worden. Of je ontwikkelt je in je talent en zorgt dat je daar heel goed in wordt. Grote kans dat je dan niet in loondienst komt, maar je eigen bedrijf op zet. “Dus je hebt eigenlijk overal in Nederland een diploma voor nodig?”, vroeg ze verschrikt. “Ja, zo zit het systeem in elkaar.” “Nederland zit vol met diplomalullo’s”, had een vriendin mij jaren geleden verteld. Zij zelf had alleen een diploma van de middelbare school en was nooit gaan doorstuderen. Het ergerde haar dat degene die dat wel hadden gedaan, het in haar ogen zo veel makkelijker hadden op de arbeidsmarkt.
Hij zag het een stuk zonniger in
“Wat is je plan?”, vroeg ik zoon Jerome bij thuiskomst. En ik vertelde over de mentor die ’s morgens had gebeld. En dat ik haar had verteld dat ik het volste vertrouwen in hem had dat hij zijn eigen plan kon trekken. “Oh, je bedoelt die onvoldoendes. Maak je maar geen zorgen hoor, die zijn zo weer weg. Ik heb gewoon wat 1-en gehaald, omdat ik voor de kerstvakantie gewoon geen energie meer had om nog wat te doen. En er waren toen heel veel toetsen.” “Mmm, maar wat is je plan dan”, vroeg ik nog even door. Nog niet helemaal gerust gesteld door het antwoord. “Nou gewoon, ik ga weer even wat extra leren, maak een boekverslag voor Nederlands en let wat meer op in de klas.” “Maar waarom zou je dat doen?” “Omdat ik mijn VWO-diploma wil halen en dan ga studeren in Delft of zo. Dat lijkt me wel wat.” Jerome zag het een stuk zonniger in, dan zijn leraren op school. En hij kreeg gelijk, langzamerhand krabbelde hij er boven op en inmiddels heeft hij nog maar 3 onvoldoendes staan.
“Wat is je plan?”, vroeg ik zoon Jerome bij thuiskomst. En ik vertelde over de mentor die ’s morgens had gebeld. En dat ik haar had verteld dat ik het volste vertrouwen in hem had dat hij zijn eigen plan kon trekken. “Oh, je bedoelt die onvoldoendes. Maak je maar geen zorgen hoor, die zijn zo weer weg. Ik heb gewoon wat 1-en gehaald, omdat ik voor de kerstvakantie gewoon geen energie meer had om nog wat te doen. En er waren toen heel veel toetsen.” “Mmm, maar wat is je plan dan”, vroeg ik nog even door. Nog niet helemaal gerust gesteld door het antwoord. “Nou gewoon, ik ga weer even wat extra leren, maak een boekverslag voor Nederlands en let wat meer op in de klas.” “Maar waarom zou je dat doen?” “Omdat ik mijn VWO-diploma wil halen en dan ga studeren in Delft of zo. Dat lijkt me wel wat.” Jerome zag het een stuk zonniger in, dan zijn leraren op school. En hij kreeg gelijk, langzamerhand krabbelde hij er boven op en inmiddels heeft hij nog maar 3 onvoldoendes staan.
Een martelaar, beschermheiige en een boodschapper van God
“Waarom heet jij zoals je heet?”, was de filosofische vraag van deze les. In gedachten verzonken werd het stil in de groep. Dat was de gewoonte geworden, zodat iedereen op zijn gemak op zoek kon gaan naar zijn eigen wijsheid. “De betekenis van mijn naam is ‘kerel’”, wist iemand te vertellen. Het was inmiddels een echte kerel geworden, geen jongentje meer. En zo ontdekten we nog meer overeenkomsten. Een meisje (die zich regelmatig gedroeg als prinses), was naar een prinses vernoemd. Zo hadden we ook nog een martelaar, een beschermheilige, een boodschapper van God en iemand die in het verleden op kwam voor de armen en rozen uitdeelde op de Middeleeuwse markten. Verbaasd keken ze me aan. “Hoe kan dat nou?” “Wat was er eerder: ik of mijn naam?” “En ben ik soms mijn naam geworden?”
“Waarom heet jij zoals je heet?”, was de filosofische vraag van deze les. In gedachten verzonken werd het stil in de groep. Dat was de gewoonte geworden, zodat iedereen op zijn gemak op zoek kon gaan naar zijn eigen wijsheid. “De betekenis van mijn naam is ‘kerel’”, wist iemand te vertellen. Het was inmiddels een echte kerel geworden, geen jongentje meer. En zo ontdekten we nog meer overeenkomsten. Een meisje (die zich regelmatig gedroeg als prinses), was naar een prinses vernoemd. Zo hadden we ook nog een martelaar, een beschermheilige, een boodschapper van God en iemand die in het verleden op kwam voor de armen en rozen uitdeelde op de Middeleeuwse markten. Verbaasd keken ze me aan. “Hoe kan dat nou?” “Wat was er eerder: ik of mijn naam?” “En ben ik soms mijn naam geworden?”
Ik besloot de les af te sluiten met een toets, daar waren we immers ook mee begonnen. Toen ze zich nog druk maakten over hun CITO-scores. “He, nee”, werd er gemopperd. Daar hadden ze geen zin in . “Maar mijn toets is echt leuk.” Ik legde ze uit dat ze bij de letters van hun voornaam woorden mochten zoeken die iets met Yoga of filosofie te maken hadden. Enthousiast gingen ze aan de slag, beseffend dat ze over veel meer wijsheid beschikken dan ze ooit hadden gedacht.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Leonardo is een homo
“Hij is een homo”, begon ik het raadsel voorafgaand aan de yoga- en filosofieles. Met grote ogen keken ze me aan. “Een homo? Hadden ze dat ook al in die tijd?”, vroeg iemand verschrikt. Ik stelde hem gerust: “We zijn allemaal een homo, dat betekent namelijk niets meer en niets minder dan mens.” “En niet zo maar een homo, maar een homo universalis.” De denkrimpels kwamen tevoorschijn en ze waren zowaar vergeten wie er nu ook al weer verliefd was op wie. En of ze al gekust hadden. Ik besloot ze nog wat langer in spanning te houden en voegde er aan toe: “Een homo universalis is een mens die uitblinkt in verschillende vakgebieden. Zo was deze man niet alleen een kunstenaar, een bioloog, een uitvinder en een filosoof. Zijn uitvindingen zie je nu nog om je heen. Ook al leefde hij meer dan 500 jaar geleden…”
We leven met elkaar
De filosoof Kant heeft zich geruime tijd bezig gehouden met opvoeding. In zijn beleving bestond de opvoeding van kinderen uit vier componenten: disciplinering (het temmen van de driften), cultivering (het leren lezen, schrijven, musiceren e.d.), civilisering (het aanleren van manieren, goede smaak en omgangsvormen) en moralisering (de ontwikkeling van het geweten, het leren denken). Later werd daar nog aan toegevoegd: de verantwoordelijkheid geven voor de wereld waarin we leven met elkaar. En ook in deze tijd vind je dit nog terug in de opvoeding. Bij de ene opvoeder ligt de nadruk wat meer op het disciplineren, bij de ander op het cultiveren. Ik zie het terug in het gedrag van de kinderen, hoe een- of veelzijdig ze zijn opgevoed. Zijn het gedresseerde apen, die precies weten voor welk gedrag ze een beloning krijgen? Of hebben ze al een geweten en zijn ze zelf in staat om in te schatten wat er kan? In de yoga- en filosofielessen houden we ons bezig met de hoogste stappen (het moraliseren en het worden van een wereldmens).
De filosoof Kant heeft zich geruime tijd bezig gehouden met opvoeding. In zijn beleving bestond de opvoeding van kinderen uit vier componenten: disciplinering (het temmen van de driften), cultivering (het leren lezen, schrijven, musiceren e.d.), civilisering (het aanleren van manieren, goede smaak en omgangsvormen) en moralisering (de ontwikkeling van het geweten, het leren denken). Later werd daar nog aan toegevoegd: de verantwoordelijkheid geven voor de wereld waarin we leven met elkaar. En ook in deze tijd vind je dit nog terug in de opvoeding. Bij de ene opvoeder ligt de nadruk wat meer op het disciplineren, bij de ander op het cultiveren. Ik zie het terug in het gedrag van de kinderen, hoe een- of veelzijdig ze zijn opgevoed. Zijn het gedresseerde apen, die precies weten voor welk gedrag ze een beloning krijgen? Of hebben ze al een geweten en zijn ze zelf in staat om in te schatten wat er kan? In de yoga- en filosofielessen houden we ons bezig met de hoogste stappen (het moraliseren en het worden van een wereldmens).
Waaaaat, dat kan echt niet
“Kun je niet nog een tip geven, alsjeblieft”, vroeg iemand me tijdens de les met grote “puppy-ogen”. Ze wisten inmiddels dat ik daar gevoelig voor was en ik besloot gedurende de yogales wat hints te geven over de filosoof waar we mee kennis zouden maken. Dus toen een jongen na drie seconden het al opgaf om een lastige yogaoefening te proberen, vertelde ik dat onze filosoof ook altijd moeite had om dingen af te maken. En toen iemand verzuchtte dat ze een 6 voor een wiskundetoets had gekregen, verzuchtte ik dat onze filosoof niet eens naar de basisschool was geweest. “Waaat, dat kan echt niet”. En toen we na afloop met elkaar de stilte gingen opzoeken, vertelde ik eerst dat onze filosoof dit regelmatig deed, rondom zijn huis in Noord Italie. “Ik weeet het, ik weet het, ik weet het”, riep mijn eigen dochter Rosalie enthousiast na de stilte. “Het is…. Leonardo di Caprio. Daar heb ik een werkstuk over geschreven voor NASK”.
“Kun je niet nog een tip geven, alsjeblieft”, vroeg iemand me tijdens de les met grote “puppy-ogen”. Ze wisten inmiddels dat ik daar gevoelig voor was en ik besloot gedurende de yogales wat hints te geven over de filosoof waar we mee kennis zouden maken. Dus toen een jongen na drie seconden het al opgaf om een lastige yogaoefening te proberen, vertelde ik dat onze filosoof ook altijd moeite had om dingen af te maken. En toen iemand verzuchtte dat ze een 6 voor een wiskundetoets had gekregen, verzuchtte ik dat onze filosoof niet eens naar de basisschool was geweest. “Waaat, dat kan echt niet”. En toen we na afloop met elkaar de stilte gingen opzoeken, vertelde ik eerst dat onze filosoof dit regelmatig deed, rondom zijn huis in Noord Italie. “Ik weeet het, ik weet het, ik weet het”, riep mijn eigen dochter Rosalie enthousiast na de stilte. “Het is…. Leonardo di Caprio. Daar heb ik een werkstuk over geschreven voor NASK”.
Op schoolreisje
Nadat we van “Di Caprio” “Da Vinci” hadden gemaakt stak ze enthousiast van wal. Over zijn uitvinding van de vliegmachine, en de tank en het duikpak. Honderden jaren later hadden ze dit pak nagebouwd van zijn bouwtekening. En het bleek te werken. En ook over de Mona Lisa. “Jaaaa, die heb ik in het Louvre zien hangen. Ze kijkt je van alle kanten aan, maakt niet uit hoe je er voor staat.” Dit was precies wat ik had gehoopt had van deze les. Het besef dat je mag dromen, mag doen, dat in ieder mens een genie kan schuilen. Een besef van nietigheid. Dat de wereld niet alleen draait om jou en dat wat je op dit moment mee maakt. Maar dat je veel kan leren van de geschiedenis en van de mensen die ons jaren geleden zijn voorgegaan. We besloten met elkaar een filmpje te kijken over het leven en de werken van Da Vinci, waarna we een week later spontaan “op schoolreisje” gingen naar de Leonardo da Vinci-tentoonstelling in Amsterdam.
Nadat we van “Di Caprio” “Da Vinci” hadden gemaakt stak ze enthousiast van wal. Over zijn uitvinding van de vliegmachine, en de tank en het duikpak. Honderden jaren later hadden ze dit pak nagebouwd van zijn bouwtekening. En het bleek te werken. En ook over de Mona Lisa. “Jaaaa, die heb ik in het Louvre zien hangen. Ze kijkt je van alle kanten aan, maakt niet uit hoe je er voor staat.” Dit was precies wat ik had gehoopt had van deze les. Het besef dat je mag dromen, mag doen, dat in ieder mens een genie kan schuilen. Een besef van nietigheid. Dat de wereld niet alleen draait om jou en dat wat je op dit moment mee maakt. Maar dat je veel kan leren van de geschiedenis en van de mensen die ons jaren geleden zijn voorgegaan. We besloten met elkaar een filmpje te kijken over het leven en de werken van Da Vinci, waarna we een week later spontaan “op schoolreisje” gingen naar de Leonardo da Vinci-tentoonstelling in Amsterdam.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Zet je binnenbioscoop maar aan
Een plaatje dat opgeroepen wordt door woorden zonder enige substantie (om het te schragen) is verbeelding, imaginatie. (YS 1.9)
“Oke dan, over het bos dus?” vroeg ik met zachte stem en ik keek nog even rustig rond, voordat ook ik mijn ogen zou sluiten. De meesten lagen ontspannen op hun yogamatje. Een paar kinderen waren nog wat aan het giechelen en draaien. Maar, zo wist ik inmiddels, dat duurde slechts een paar minuten. “Ik wil je vragen je handen op je buik te leggen en rustig adem te halen. Helemaal naar je buik toe. En vervolgens adem je wat langer uit…” Het was een bijzondere yogales. De jongeman die ruim een jaar lang ernstig ziek was geweest, deed weer mee. Hij was stil, wijzer geworden, maar ik zag ook weer de twinkeling in zijn ogen. Deze les was voor hem en de anderen voelden het feilloos aan.
“Oke dan, over het bos dus?” vroeg ik met zachte stem en ik keek nog even rustig rond, voordat ook ik mijn ogen zou sluiten. De meesten lagen ontspannen op hun yogamatje. Een paar kinderen waren nog wat aan het giechelen en draaien. Maar, zo wist ik inmiddels, dat duurde slechts een paar minuten. “Ik wil je vragen je handen op je buik te leggen en rustig adem te halen. Helemaal naar je buik toe. En vervolgens adem je wat langer uit…” Het was een bijzondere yogales. De jongeman die ruim een jaar lang ernstig ziek was geweest, deed weer mee. Hij was stil, wijzer geworden, maar ik zag ook weer de twinkeling in zijn ogen. Deze les was voor hem en de anderen voelden het feilloos aan.
Dieper weg in de natte aarde
“De volgende ademhaling neemt je mee naar een diep en donker woud”, startte ik de visualisatie. Ik neem de kinderen mee in een verhaal, waarbij al hun zintuigen worden betrokken. “Als je je binnenbioscoop aanzet, krijg je je eigen beelden bij het verhaal.” En dat gebeurde ook dit keer. Visualisatie zorgt er voor dat het verbeeldend vermogen van de kinderen wordt ontwikkeld en ze leren met volle aandacht zich te richten op dat wat er is. Het kan ook steun bieden en gerichte visualisaties kunnen zelfs helend werken. Het is een voorbereidende oefening op concentratie en meditatie, waar ik de kinderen vanaf 10 jaar mee in aanraking breng. “Bij iedere stap die je zet, zak je wat dieper weg in de natte aarde.”
“De volgende ademhaling neemt je mee naar een diep en donker woud”, startte ik de visualisatie. Ik neem de kinderen mee in een verhaal, waarbij al hun zintuigen worden betrokken. “Als je je binnenbioscoop aanzet, krijg je je eigen beelden bij het verhaal.” En dat gebeurde ook dit keer. Visualisatie zorgt er voor dat het verbeeldend vermogen van de kinderen wordt ontwikkeld en ze leren met volle aandacht zich te richten op dat wat er is. Het kan ook steun bieden en gerichte visualisaties kunnen zelfs helend werken. Het is een voorbereidende oefening op concentratie en meditatie, waar ik de kinderen vanaf 10 jaar mee in aanraking breng. “Bij iedere stap die je zet, zak je wat dieper weg in de natte aarde.”
Je kunt altijd terug
“Dan hoor je in de verte een nachtegaal zingen. Je besluit naar hem op zoek te gaan.” En weer valt er een lange stilte. Achteraf vertelden een paar kinderen dat ze ook echt de nachtegaal hadden gehoord. “En terwijl je stevig doorloopt, zie je een straal van licht in het donkere woud.” “Je loopt er naar toe en voelt hoe het zonlicht je lichaam verwarmt. Geniet er maar van. Laat het licht tot je doordringen. Tot in je kleinste teentje.” “Ook de nachtegaal heeft jou nu gevonden en vliegt om je hoofd heen, terwijl hij zijn mooiste liedje zingt.” Dan wordt het tijd om terug te gaan. En langzaam breng ik ze terug naar de yogamat. “Weet dat je altijd terug kunt naar deze fijne plek in het bos. En je hoeft er niet eens de deur voor uit! Het enige wat je er voor hoeft te doen, is je ogen te sluiten en het beeld weer op te roepen.
“Dan hoor je in de verte een nachtegaal zingen. Je besluit naar hem op zoek te gaan.” En weer valt er een lange stilte. Achteraf vertelden een paar kinderen dat ze ook echt de nachtegaal hadden gehoord. “En terwijl je stevig doorloopt, zie je een straal van licht in het donkere woud.” “Je loopt er naar toe en voelt hoe het zonlicht je lichaam verwarmt. Geniet er maar van. Laat het licht tot je doordringen. Tot in je kleinste teentje.” “Ook de nachtegaal heeft jou nu gevonden en vliegt om je hoofd heen, terwijl hij zijn mooiste liedje zingt.” Dan wordt het tijd om terug te gaan. En langzaam breng ik ze terug naar de yogamat. “Weet dat je altijd terug kunt naar deze fijne plek in het bos. En je hoeft er niet eens de deur voor uit! Het enige wat je er voor hoeft te doen, is je ogen te sluiten en het beeld weer op te roepen.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Gebruik toch je verstand
Daar is het bewustzijn de drager van Waarheid en Gerechtigheid (YS 1.48)
“Toen ik vanmorgen wakker werd, was ik opgelucht...” De aandacht was getrokken. “Ooh, ik weet het al, de oorlog tussen Trump en Kim Jong-un is nog niet uitgebroken.” Viel het meisje dat recht voor me op het yogamatje zat, me in. Ze zat vaak op die plek tijdens de les en beschikte over de gave dat ze mijn gedachten kon lezen. “Ja, weet je die Trump is echt een mafketel, maar hij gaat geen oorlog maken hoor. En die Koreaan is daar veel te klein voor. En trouwens, ze weten toch niet waar Nederland ligt.” “Het zijn gewoon sukkels, wij noemen Donald Trump bij ons op school Donald Duck. En hij ziet er ook niet uit he”, onderbrak de jongeman naast haar. Ze kwamen al jaren samen naar de yoga- en filosofielessen. “Aha", antwoordde ik. "Dit is nu precies wat er gebeurt in de grote wereld van Trump en Kim Jong-un. Er wordt gereageerd vanuit emoties, ze vallen elkaar op hun persoonlijkheid aan. Maar wat zal deze heren echt dichter bij elkaar brengen?” En de les was begonnen…
“Toen ik vanmorgen wakker werd, was ik opgelucht...” De aandacht was getrokken. “Ooh, ik weet het al, de oorlog tussen Trump en Kim Jong-un is nog niet uitgebroken.” Viel het meisje dat recht voor me op het yogamatje zat, me in. Ze zat vaak op die plek tijdens de les en beschikte over de gave dat ze mijn gedachten kon lezen. “Ja, weet je die Trump is echt een mafketel, maar hij gaat geen oorlog maken hoor. En die Koreaan is daar veel te klein voor. En trouwens, ze weten toch niet waar Nederland ligt.” “Het zijn gewoon sukkels, wij noemen Donald Trump bij ons op school Donald Duck. En hij ziet er ook niet uit he”, onderbrak de jongeman naast haar. Ze kwamen al jaren samen naar de yoga- en filosofielessen. “Aha", antwoordde ik. "Dit is nu precies wat er gebeurt in de grote wereld van Trump en Kim Jong-un. Er wordt gereageerd vanuit emoties, ze vallen elkaar op hun persoonlijkheid aan. Maar wat zal deze heren echt dichter bij elkaar brengen?” En de les was begonnen…
“Lieve Hilde. Als je dit leest, hebben we al door de telefoon met elkaar gesproken over het tragische ongeval dat hier gebeurd is. Ik vraag me wel eens af of oorlog en geweld te vermijden zouden zijn als de mensen beter zouden leren denken. Misschien zou het beste middel tegen oorlog en geweld een cursus filosofie zijn. Wat denk je van een filosofieboekje van de VN dat aan alle nieuwe wereldburgers in hun eigen taal wordt gegeven?” Terwijl de kinderen aan het eind van de yogales rustig zaten te tekenen rondom de grote witte tafel, las ik voor uit het boek De Wereld van Sofie. Sofie had een ansichtkaart gekregen, die bestemd was voor Hilde. De afzender bleek een VN-soldaat te zijn. Dat kwam wel vaker voor, en dat maakte het verhaal zo spannend. Deze roman over de geschiedenis van de filosofie stond al een paar jaar op het programma van de cursus Yoga en Filosofie. En langzamerhand waren we van Socrates aan beland in de Barok van Descartes en Spinoza.
Wat heeft Trump nodig?
“He, dat was ook mijn oplossing”, opperde de jongeman naast mij verbaasd. Hij liet zijn potlood vallen en keek me met grote ogen aan. “Nou, dat eigenlijk iedereen weer eens zijn verstand zou moeten gebruiken. En dat we daarmee oorlog kunnen voorkomen.” Tijdens de les had ik ze gevraagd om gedurende de concentratieoefening zich te richten op de vraag: “Wat heeft Donald Trump nodig om niet de oorlog te verklaren aan Noord Korea?” Het bleef 15 minuten doodstil en iedereen zat met zijn ogen dicht te wachten op het antwoord dat ze zouden mogen ontvangen. Als eerste kwam mijn eigen dochter aan bod: “Nou, ik kreeg het inzicht van de elementen (water, vuur, aarde, ether, lucht). Trump is nogal “vurig” en we hebben nu “water” nodig om het brandje te blussen en om verbinding te maken. Zodat er weer een dialoog ontstaat.” “Hij heeft liefde nodig, dat hij weer liefde voelt voor alle mensen op de wereld en er niet zomaar 25 miljoen wil vernietigen”, opperde een ander. En dan was er nog iemand die suggereerde dat hij misschien aan yoga zou moeten doen. Dan zou hij wat kalmer en wijzer worden.
“He, dat was ook mijn oplossing”, opperde de jongeman naast mij verbaasd. Hij liet zijn potlood vallen en keek me met grote ogen aan. “Nou, dat eigenlijk iedereen weer eens zijn verstand zou moeten gebruiken. En dat we daarmee oorlog kunnen voorkomen.” Tijdens de les had ik ze gevraagd om gedurende de concentratieoefening zich te richten op de vraag: “Wat heeft Donald Trump nodig om niet de oorlog te verklaren aan Noord Korea?” Het bleef 15 minuten doodstil en iedereen zat met zijn ogen dicht te wachten op het antwoord dat ze zouden mogen ontvangen. Als eerste kwam mijn eigen dochter aan bod: “Nou, ik kreeg het inzicht van de elementen (water, vuur, aarde, ether, lucht). Trump is nogal “vurig” en we hebben nu “water” nodig om het brandje te blussen en om verbinding te maken. Zodat er weer een dialoog ontstaat.” “Hij heeft liefde nodig, dat hij weer liefde voelt voor alle mensen op de wereld en er niet zomaar 25 miljoen wil vernietigen”, opperde een ander. En dan was er nog iemand die suggereerde dat hij misschien aan yoga zou moeten doen. Dan zou hij wat kalmer en wijzer worden.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Dit keer was ik te ver gegaan...
Savitarka Samadhi is die staat van Samadhi waarin (a) kennis, die alleen maar gebaseerd is op woorden; (b) waarachtige kennis en (c) gewone kennis, gebaseerd op zintuiglijke waarneming of beredenering, dooreengemengd aanwezig zijn en het bewuste denken (de aandacht) zich daar afwisselend op richt. (YS 1.42)
“En als ik dan een slokje neem van mijn toverwater… gaat er iets heel bijzonders gebeuren.” Terwijl ik het glas naar mijn mond bracht, keek ik om mijn heen. De groep kleuters zat met wijd opengesperde ogen me aan te kijken. Wat zou er gaan gebeuren? Eigenlijk wist ik dat zelf ook nog niet op dat moment. Geheel intuitief had ik het glas water gepakt om hun aandacht te vangen. Toen ik een slok nam, kreeg ik een ingeving. Mijn mond bewoog, maar er kwamen geen woorden meer uit. Naast me hoorde ik gesnik, van kleine Dora. Er liepen krokodillentranen over haar wangen. En ik besefte dat ik dit keer te ver was gegaan.
“En als ik dan een slokje neem van mijn toverwater… gaat er iets heel bijzonders gebeuren.” Terwijl ik het glas naar mijn mond bracht, keek ik om mijn heen. De groep kleuters zat met wijd opengesperde ogen me aan te kijken. Wat zou er gaan gebeuren? Eigenlijk wist ik dat zelf ook nog niet op dat moment. Geheel intuitief had ik het glas water gepakt om hun aandacht te vangen. Toen ik een slok nam, kreeg ik een ingeving. Mijn mond bewoog, maar er kwamen geen woorden meer uit. Naast me hoorde ik gesnik, van kleine Dora. Er liepen krokodillentranen over haar wangen. En ik besefte dat ik dit keer te ver was gegaan.
Verwondering
“Wie zal zich meer verwonderen wanneer een veertje omlaag dwarrelt? Een klein meisje van 2 of je moeder?”, vroeg ik tijdens de yoga- en filosofieles die week aan de kinderen. We waren inmiddels aan beland bij de Engelse filosoof Hume, die uitgebreid stil had gestaan bij het fenomeen verwondering. Onze filosofen in spe gingen direct van start. Eerst praatte iedereen nog door elkaar heen, daarna werd er goed geluisterd en aangesloten bij de standpunten van de ander. “Ja kijk, als je in je leven al 100 keer hebt gezien hoe een veertje naar beneden dwarrelt, dan verwonder je je daar niet meer over. Dat ben je dan al gewend.” “Ja, maar voor een kind van 1 is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend. Konden wij ons nog maar echt verwonderen…”
“Wie zal zich meer verwonderen wanneer een veertje omlaag dwarrelt? Een klein meisje van 2 of je moeder?”, vroeg ik tijdens de yoga- en filosofieles die week aan de kinderen. We waren inmiddels aan beland bij de Engelse filosoof Hume, die uitgebreid stil had gestaan bij het fenomeen verwondering. Onze filosofen in spe gingen direct van start. Eerst praatte iedereen nog door elkaar heen, daarna werd er goed geluisterd en aangesloten bij de standpunten van de ander. “Ja kijk, als je in je leven al 100 keer hebt gezien hoe een veertje naar beneden dwarrelt, dan verwonder je je daar niet meer over. Dat ben je dan al gewend.” “Ja, maar voor een kind van 1 is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend. Konden wij ons nog maar echt verwonderen…”
Wijsheid van kinderen
Tijdens de concentratieoefening werd de vraag uitgezet: “Waar verwonder je je over?” Het was een kwartier lang muisstil. Ze zaten in kleermakerszit op hun yogamatje met gesloten ogen. “In de stilte ligt het antwoord”, hadden we al eens ontdekt. Dus als we echt een mooie vraag hadden, kozen we ervoor om heel stil te worden. “Ik verwonder me over de aarde en het heelal. Dat moet toch door iemand bedacht zijn. En zij lopen er maar op rond als miertjes in de achtertuin en beseffen helemaal niet hoe klein we eigenlijk zijn. En dat we lang niet zo veel in te brengen hebben als we denken…”, begon de eerste met zachte stem. “Ik verwonder me er over hoe ons lichaam werkt. Dat wanneer je je bezeert, je lichaam zelf weer geneest. Dat is toch bizar?” en hij keek om zich heen naar wat de andere inbrachten. Het werd een wonderlijke les en ik verwonderde me wederom over de wijsheid van deze kinderen.
Tijdens de concentratieoefening werd de vraag uitgezet: “Waar verwonder je je over?” Het was een kwartier lang muisstil. Ze zaten in kleermakerszit op hun yogamatje met gesloten ogen. “In de stilte ligt het antwoord”, hadden we al eens ontdekt. Dus als we echt een mooie vraag hadden, kozen we ervoor om heel stil te worden. “Ik verwonder me over de aarde en het heelal. Dat moet toch door iemand bedacht zijn. En zij lopen er maar op rond als miertjes in de achtertuin en beseffen helemaal niet hoe klein we eigenlijk zijn. En dat we lang niet zo veel in te brengen hebben als we denken…”, begon de eerste met zachte stem. “Ik verwonder me er over hoe ons lichaam werkt. Dat wanneer je je bezeert, je lichaam zelf weer geneest. Dat is toch bizar?” en hij keek om zich heen naar wat de andere inbrachten. Het werd een wonderlijke les en ik verwonderde me wederom over de wijsheid van deze kinderen.
Er kon weer gedronken worden
Terug naar kleine Dora, die vlak naast me zat. Haar krokodillentranen waren inmiddels al opgedroogd, maar ze weigerde haar glaasje water op te drinken. Net als de andere kleuters. En dat begreep ik. Kinderen op deze leeftijd leven veelal nog in hun fantasiewereld. Wonderen bestaan. Net als kabouters, elfjes en draken. “Mmm, hoe ga ik dit oplossen?”, vroeg ik mezelf af in stilte. Want ik besefte dat er toch echt iets moest gebeuren. Ik besloot aan te sluiten bij hun fantasiewereld en nam een nieuw glas water. Heel langzaam dronk ik het op, teugje voor teugje. En de kleuters keken me wederom verwachtingsvol aan. Dit keer had het water een nieuwe uitwerking: ik kon weer praten. Opgelucht zetten de kinderen hun eigen glas aan hun mond. Er kon weer gedronken worden, en gelachen en gespeeld.
Terug naar kleine Dora, die vlak naast me zat. Haar krokodillentranen waren inmiddels al opgedroogd, maar ze weigerde haar glaasje water op te drinken. Net als de andere kleuters. En dat begreep ik. Kinderen op deze leeftijd leven veelal nog in hun fantasiewereld. Wonderen bestaan. Net als kabouters, elfjes en draken. “Mmm, hoe ga ik dit oplossen?”, vroeg ik mezelf af in stilte. Want ik besefte dat er toch echt iets moest gebeuren. Ik besloot aan te sluiten bij hun fantasiewereld en nam een nieuw glas water. Heel langzaam dronk ik het op, teugje voor teugje. En de kleuters keken me wederom verwachtingsvol aan. Dit keer had het water een nieuwe uitwerking: ik kon weer praten. Opgelucht zetten de kinderen hun eigen glas aan hun mond. Er kon weer gedronken worden, en gelachen en gespeeld.
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Ik ga ff online shoppen
Geloften van zelfonthouding omvatten het zich onthouden van geweld, leugen en bedrog, diefstal, onkuisheid en hebzucht (YS 2.30)
"Eens even kijken." En ik haalde mijn portemonnee te voorschijn. Ik ritste hem open en haalde er wat muntstukjes uit. "Jij krijgt van mij 10 cent, en jij 2 euro en jij 10 Hongaarse Florin, en jij ..." "Dat is niet eerlijk", riep degene uit die slechts 10 cent had gekregen. "Zij hebben veel meer." "Yes", dacht ik. "Ik heb hun aandacht bij de (yoga en filosofie)les." En ik reageerde op de verontwaardigde jongen: "Ik ben zo benieuwd wat dit volgens jou met deze les te maken heeft." "Ooh, ik weet het al: geld maakt niet gelukkig!". "Nee', mompelde zijn buurman, "Het heeft te maken met de geschiedenis van het geld ruilsysteem. Dat heeft vast iets met filosofie te maken." "Ik weet het... het heeft te maken met dit muntje. Die is natuurlijk al in heel veel handen geweest. Net als al die filosofische ideeen." En alleen al de gedachte aan alle mensen handen die het muntje hadden vastgehouden, zorgde ervoor dat ze hem direct uit haar hand liet vallen.
Handen in mijn haar
Die ochtend, tijdens het voorbereiden van de les, had ik mijn handen in het haar. De filosoof Karl Marx stond vandaag op het programma, maar hoe kon ik daar nu een aantrekkelijke en leerzame les van maken? Ik besloot het maar los te laten en te wachten op de ingeving die ik hopelijk ter plekke zou krijgen. Eigenlijk kwam die altijd wel, tenzij ik te veel aan het piekeren was. Ook vandaag was het vertrouwen op mijn intuitie terecht, want terwijl de kinderen binnenkwamen, werd mijn aandacht getrokken naar mijn portemonnee. En ja hoor, er zaten zelfs wat muntjes in. De rest voltrok vervolgens als vanzelf. Maar wat is dat dan? Luisteren naar je intuitie, alsof je slechts een doorgeefluik bent? En dan het gevoel krijgen alsof het allemaal als vanzelf gaat? Anthakarana, werd het genoemd in de yoga wetenschap. In deze tijd, ben je dan in de "flow".
Wat doe je?
"Stel je voor dat je straks na de les naar huis fietst. Je hebt 2 euro in je zak en hebt ongelooflijk trek in een chocolade ijsje bij Antonio. Maar op het bankje bij het witte bruggetje zie je een bedelaar zitten, met een klein kind naast zich. Ze houden allebei hun smoezelige hand op en kijken je vragend aan. Wat doe je?" "Ja, natuurlijk, dan geef ik mijn geld aan hun. Dan maar geen ijsje vandaag", was het resolute antwoord. "En als ze er morgen weer zitten, en je hebt zelf nog niet gegeten?" "En de volgende dag weer?" Ik maakte het ze nu moeilijk. Dit was het moment om iets te vertellen over de ideeen van Karl Marx en zijn ideeen over de verdeling van geld en productiemiddelen. Het werd een levendige les, waarbij ze zelf ook allerlei suggesties deden om het probleem tussen de armen en rijken op te lossen. Ik genoot van hun eigen wijsheid.
"Eens even kijken." En ik haalde mijn portemonnee te voorschijn. Ik ritste hem open en haalde er wat muntstukjes uit. "Jij krijgt van mij 10 cent, en jij 2 euro en jij 10 Hongaarse Florin, en jij ..." "Dat is niet eerlijk", riep degene uit die slechts 10 cent had gekregen. "Zij hebben veel meer." "Yes", dacht ik. "Ik heb hun aandacht bij de (yoga en filosofie)les." En ik reageerde op de verontwaardigde jongen: "Ik ben zo benieuwd wat dit volgens jou met deze les te maken heeft." "Ooh, ik weet het al: geld maakt niet gelukkig!". "Nee', mompelde zijn buurman, "Het heeft te maken met de geschiedenis van het geld ruilsysteem. Dat heeft vast iets met filosofie te maken." "Ik weet het... het heeft te maken met dit muntje. Die is natuurlijk al in heel veel handen geweest. Net als al die filosofische ideeen." En alleen al de gedachte aan alle mensen handen die het muntje hadden vastgehouden, zorgde ervoor dat ze hem direct uit haar hand liet vallen.
Handen in mijn haar
Die ochtend, tijdens het voorbereiden van de les, had ik mijn handen in het haar. De filosoof Karl Marx stond vandaag op het programma, maar hoe kon ik daar nu een aantrekkelijke en leerzame les van maken? Ik besloot het maar los te laten en te wachten op de ingeving die ik hopelijk ter plekke zou krijgen. Eigenlijk kwam die altijd wel, tenzij ik te veel aan het piekeren was. Ook vandaag was het vertrouwen op mijn intuitie terecht, want terwijl de kinderen binnenkwamen, werd mijn aandacht getrokken naar mijn portemonnee. En ja hoor, er zaten zelfs wat muntjes in. De rest voltrok vervolgens als vanzelf. Maar wat is dat dan? Luisteren naar je intuitie, alsof je slechts een doorgeefluik bent? En dan het gevoel krijgen alsof het allemaal als vanzelf gaat? Anthakarana, werd het genoemd in de yoga wetenschap. In deze tijd, ben je dan in de "flow".
Wat doe je?
"Stel je voor dat je straks na de les naar huis fietst. Je hebt 2 euro in je zak en hebt ongelooflijk trek in een chocolade ijsje bij Antonio. Maar op het bankje bij het witte bruggetje zie je een bedelaar zitten, met een klein kind naast zich. Ze houden allebei hun smoezelige hand op en kijken je vragend aan. Wat doe je?" "Ja, natuurlijk, dan geef ik mijn geld aan hun. Dan maar geen ijsje vandaag", was het resolute antwoord. "En als ze er morgen weer zitten, en je hebt zelf nog niet gegeten?" "En de volgende dag weer?" Ik maakte het ze nu moeilijk. Dit was het moment om iets te vertellen over de ideeen van Karl Marx en zijn ideeen over de verdeling van geld en productiemiddelen. Het werd een levendige les, waarbij ze zelf ook allerlei suggesties deden om het probleem tussen de armen en rijken op te lossen. Ik genoot van hun eigen wijsheid.
Daarna werd het heel stil.
"Ik wil je vragen om je ogen te sluiten en je hand open te houden met de handpalm naar boven." Het was het moment in de les om na de fysieke yogaoefeningen en het filosoferen eens even helemaal naar binnen te keren. "In je handpalm leg je je muntje neer en vervolgens druk je het zo stevig mogelijk aan. Wel 30 seconden. Om het daarna weer los te laten." "Wat voel je?" En we herhaalden de oefening nog een paar keer. Iedere keer voelden ze de krachtige ontspanning die na de inspanning kwam. Daarna werd het heel stil. Een stilte die pas na een kwartier werd verbroken door een zacht AUM-klank. Pas bij de thee na afloop kwam het hoge woord er uit: "Ik kreeg met dat muntje in mijn hand het inzicht dat geld moet rollen, en dat je het niet krampachtig vast moet houden. Straks ga ik dus even online shoppen."
"Ik wil je vragen om je ogen te sluiten en je hand open te houden met de handpalm naar boven." Het was het moment in de les om na de fysieke yogaoefeningen en het filosoferen eens even helemaal naar binnen te keren. "In je handpalm leg je je muntje neer en vervolgens druk je het zo stevig mogelijk aan. Wel 30 seconden. Om het daarna weer los te laten." "Wat voel je?" En we herhaalden de oefening nog een paar keer. Iedere keer voelden ze de krachtige ontspanning die na de inspanning kwam. Daarna werd het heel stil. Een stilte die pas na een kwartier werd verbroken door een zacht AUM-klank. Pas bij de thee na afloop kwam het hoge woord er uit: "Ik kreeg met dat muntje in mijn hand het inzicht dat geld moet rollen, en dat je het niet krampachtig vast moet houden. Straks ga ik dus even online shoppen."
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Ik ben die ik ben
Asmita is de identiteit of dooreenmengeling, als het ware, van de kracht van het bewustzijn (Purusha) met de kracht van het kenvermogen (Buddhi). (YS 2.6)
“Oooooh, is dit het hotel?”, vroeg ze met een luide stem, terwijl ze met haar grote witte rolkoffer in de hand naar het kamphuis liep afgelopen zomer. Wij glimlachten. Een hotel kon je het niet echt noemen: we sliepen op stapelbedden op de slaapzaal, het rook er muf en de afgelopen dagen bleek er een muggenplaag te zijn op het eiland. Het kamphuis had meer weg van een jeugdherberg. Maar wel eentje midden in de natuur en een schitterende tuin met vuurplaats waar we iedere avond naar de sterrenhemel zouden kunnen kijken. “Ja weet je, ik heb voor iedere dag een setje kleding meegenomen in mijn rolkoffer, precies op kleur en gestyled. Dus ik ben ’s morgens wel iets later bij het ontbijt, want ik kan natuurlijk niet met ongekamde haren komen…” Onze “prinses”, zoals we haar na 1 dag kamp al noemden, vergeleek zichzelf twee maanden later op een regenachtige zaterdagavond met een ui.
“Oooooh, is dit het hotel?”, vroeg ze met een luide stem, terwijl ze met haar grote witte rolkoffer in de hand naar het kamphuis liep afgelopen zomer. Wij glimlachten. Een hotel kon je het niet echt noemen: we sliepen op stapelbedden op de slaapzaal, het rook er muf en de afgelopen dagen bleek er een muggenplaag te zijn op het eiland. Het kamphuis had meer weg van een jeugdherberg. Maar wel eentje midden in de natuur en een schitterende tuin met vuurplaats waar we iedere avond naar de sterrenhemel zouden kunnen kijken. “Ja weet je, ik heb voor iedere dag een setje kleding meegenomen in mijn rolkoffer, precies op kleur en gestyled. Dus ik ben ’s morgens wel iets later bij het ontbijt, want ik kan natuurlijk niet met ongekamde haren komen…” Onze “prinses”, zoals we haar na 1 dag kamp al noemden, vergeleek zichzelf twee maanden later op een regenachtige zaterdagavond met een ui.
Ik zie echt niets meer
“Vandaag gaan we kennismaken met de eerste Nederlandse filosoof en het heeft van alles te maken met mijn bril die ik voor jullie heb meegenomen.” De jongeman die op het dichtstbijzijnde yogamatje zat, pakte de bril op en zette hem op zijn neus. “Ik zie echt niets meer…” “Precies. Waar deze filosoof in zijn tijd mee bezig was: de mensen op een andere manier naar de wereld te laten kijken. En omdat hij daar niet van kon leven, sleep hij lenzen waardoor de mensen scherper konden zien. Oja, er is ook een middelbare school in Amsterdam naar hem vernoemd.” “Ik weet het, ik weet het, het is Spinoza, van het Spinoza-lyceum”, viel de jongeman recht tegenover mij me in de rede. Hij was het afgelopen half jaar op zoek geweest naar een middelbare school en had er velen bezocht in Amsterdam. Ook het Spinoza-lyceum, maar waar Spinoza de wereld had gebracht leerde hij pas deze avond.
“Vandaag gaan we kennismaken met de eerste Nederlandse filosoof en het heeft van alles te maken met mijn bril die ik voor jullie heb meegenomen.” De jongeman die op het dichtstbijzijnde yogamatje zat, pakte de bril op en zette hem op zijn neus. “Ik zie echt niets meer…” “Precies. Waar deze filosoof in zijn tijd mee bezig was: de mensen op een andere manier naar de wereld te laten kijken. En omdat hij daar niet van kon leven, sleep hij lenzen waardoor de mensen scherper konden zien. Oja, er is ook een middelbare school in Amsterdam naar hem vernoemd.” “Ik weet het, ik weet het, het is Spinoza, van het Spinoza-lyceum”, viel de jongeman recht tegenover mij me in de rede. Hij was het afgelopen half jaar op zoek geweest naar een middelbare school en had er velen bezocht in Amsterdam. Ook het Spinoza-lyceum, maar waar Spinoza de wereld had gebracht leerde hij pas deze avond.
Ze was rolvast
“Ja weet je, jij bent meer een herfstig type. Jij zou wat meer naar kleding moeten zoeken in de tinten oranje, bruin, geel. Warme kleuren.” Had onze “prinses” mij geadviseerd tijdens het kamp. Ze had er gevoel voor, voor schoonheid. Daar waar de meesten zich nog niet zo druk maakten om hun uiterlijk, deed zij dat wel. En als wij met elkaar een spelletje Levend Stratego aan het doen waren, presteerde zij het om er tussendoor te schrijden en het spel stil te leggen voor een selfie met de “maarschalk”. Het zorgde voor veel hilariteit, waarop ik opperde dat ik wel een boek over haar zou kunnen schrijven. “Oooh ja, dat lijkt me ook wel wat, een boek schrijven over me zelf. Mmmm, waar zal ik mee beginnen”, antwoordde ze gevat terwijl ze een pose aan nam met haar vinger nadenkend bij haar kin. Ik besefte dat ze geen prinses was, maar het speelde. En ze was echt heel erg rolvast.
“Ja weet je, jij bent meer een herfstig type. Jij zou wat meer naar kleding moeten zoeken in de tinten oranje, bruin, geel. Warme kleuren.” Had onze “prinses” mij geadviseerd tijdens het kamp. Ze had er gevoel voor, voor schoonheid. Daar waar de meesten zich nog niet zo druk maakten om hun uiterlijk, deed zij dat wel. En als wij met elkaar een spelletje Levend Stratego aan het doen waren, presteerde zij het om er tussendoor te schrijden en het spel stil te leggen voor een selfie met de “maarschalk”. Het zorgde voor veel hilariteit, waarop ik opperde dat ik wel een boek over haar zou kunnen schrijven. “Oooh ja, dat lijkt me ook wel wat, een boek schrijven over me zelf. Mmmm, waar zal ik mee beginnen”, antwoordde ze gevat terwijl ze een pose aan nam met haar vinger nadenkend bij haar kin. Ik besefte dat ze geen prinses was, maar het speelde. En ze was echt heel erg rolvast.
Eigenlijk net als een ui
Terug naar Spinoza en de yogales, waar onze “prinses” ook trouw iedere week kwam. Bij de asana’s waar het om doorzettingsvermogen en kracht ging, bedacht ze altijd wel een manier om het makkelijker te maken voor zichzelf. Of ze moest even naar het toilet. Ik daagde haar uit, om haar grenzen ook fysiek op te zoeken en te verleggen. En dit keer had ze zowaar de smaak te pakken. Bij de concentratieoefening gaf ik de kinderen een uitspraak mee van Spinoza: “Ik ben die ik ben”. Om dat met hun ogen dicht gedurende 15 minuten te overdenken. Om ze terug te brengen naar hun eigen wijsheid. Toen ik na een kwartier de stilte verbrak, waren de inzichten van de kinderen verbluffend. Zeker van onze “prinses”. Met zachte stem vertelde ze: “Ja, ik besef nu pas dat ik ben die ik ben. Dat ik geen prinses ben, maar het speel. Dat ik dyscalculie heb, maar het niet ben. Dat ik een persoonlijkheid ben, maar dat er diep van binnen ook een ziel is. En dat is wie ik echt ben. Eigenlijk net als een ui, die je langzamerhand kan afpellen om bij de kern te komen. Ik ben die ik ben.”
Terug naar Spinoza en de yogales, waar onze “prinses” ook trouw iedere week kwam. Bij de asana’s waar het om doorzettingsvermogen en kracht ging, bedacht ze altijd wel een manier om het makkelijker te maken voor zichzelf. Of ze moest even naar het toilet. Ik daagde haar uit, om haar grenzen ook fysiek op te zoeken en te verleggen. En dit keer had ze zowaar de smaak te pakken. Bij de concentratieoefening gaf ik de kinderen een uitspraak mee van Spinoza: “Ik ben die ik ben”. Om dat met hun ogen dicht gedurende 15 minuten te overdenken. Om ze terug te brengen naar hun eigen wijsheid. Toen ik na een kwartier de stilte verbrak, waren de inzichten van de kinderen verbluffend. Zeker van onze “prinses”. Met zachte stem vertelde ze: “Ja, ik besef nu pas dat ik ben die ik ben. Dat ik geen prinses ben, maar het speel. Dat ik dyscalculie heb, maar het niet ben. Dat ik een persoonlijkheid ben, maar dat er diep van binnen ook een ziel is. En dat is wie ik echt ben. Eigenlijk net als een ui, die je langzamerhand kan afpellen om bij de kern te komen. Ik ben die ik ben.”
De Spirituele Lessen trachten de Yoga Sutra's tot leven te brengen. Boven iedere les vind je dan ook een sutra waar de les naar kan verwijzen. Het kan best zijn dat je door zelfstudie en dieplezen weer tot andere realisaties en toepassingen komt. Dat is de weg van de innerlijke wijsheid.
Abonneren op:
Posts (Atom)