Hoofd, schouder, knie en teen

 Yathabhimata Dhyanad Va (Of desgewenst door meditatie) (YS: 1.39)

 

“Hee, hee, ik woon hier, ik kom hier sla-a-a-pen…”, klinkt een lallende stem van beneden. De tweede les van de docentenopleiding was nog niet begonnen; we wachten nog op de laatste deelnemers, die wat moeite hadden om dit keer hun auto te parkeren. Het dorp was namelijk afgeladen vol met kermisgangers,  die waren afgekomen op de band die op het dorpsplein zou gaan spelen. “Mijn leraar Ajita, die hier jarenlang zijn Raja Yoga instituut had,  zag dit altijd als de grootste test”, vertelde ik grijnzend aan het begin van de les. “Als je midden op de kermis kunt mediteren, dan ben je een ‘pro’. Als je dan het tumult kunt ontstijgen en toch naar binnen kunt keren, is de stilte nog vele malen krachtiger.” De kermis bleef ons echter bezighouden die avond en hielp ons zelfs om de lesstof over Plato beter te begrijpen.

Plato die ons liet inzien dat er een ideeenwereld was en een zintuiglijke wereld. Dat er een idee “koekje” was, maar dat een koekje eigenlijk nooit hetzelfde was. Want een koekje kan een biscuitje, speculaasje of sprits zijn. En zelfs twee speculaasjes zijn nog niet hetzelfde, al komen ze wel uit dezelfde vorm. En wanneer is een speculaasje nog slechts een kruimel? En hoe komt het dat het vierde koekje uit hetzelfde pak dat je eet, echt heel anders smaakt dan het eerste koekje? Allemaal vragen die we met elkaar onderzochten, maar die je ook aan kinderen zou kunnen stellen om ze eens diep na te laten denken over wat Plato had gezien. Zijn ideeen, die een absolute eeuwigheidswaarde hebben, vind je in veel voetnoten terug bij grote filosofen die na hem kwamen. Ideeen over het goede, ware en schone.

“Hoofd, schouder, knie en teen, knie en teen”. Net toen we besloten om 45 minuten met elkaar te gaan mediteren zette de band dit nummer in. Op het dorpsplein, vlak onder onze yogaschool. Ik besefte dat dit voor sommigen een lange 45 minuten kon gaan worden. Maar nee: iedereen bleek er op zijn eigen manier iets van gemaakt te hebben. Zo was er iemand die eerst even heerlijk had gelachen om deze bizarre samenloop. En er was iemand die besloot het meditatieprogramma links te laten liggen en gebruik te maken van de gelegenheid om dan maar een body-scan te doen. Maar er waren ook deelnemers die vonden dat de tijd was omgevlogen. En deelnemers die zich vooral hadden beziggehouden met het onderwerp in de vitarka samadhi “thuis komen”…

“Zijn deze mensen hier beneden op het dorpsplein eigenlijk in samadhi, nu?”, vroeg ik terloops. En we luisterden naar het gejoel en gezang. “Ja, natuurlijk. Een complete vicara samadhi (blijheid, extase). Het wordt ook wel de ‘wow’ genoemd. En de mensen hebben dat nodig, na al die maanden van binnen zitten, angst en beperkingen. Het grote verschil is dat ze er wel meestal drank, keiharde muziek, elkaar en misschien ook wel drugs en pilletjes voor nodig hebben. Maar wanneer je aan Klassieke Yoga doet, kun je dat gevoel zelf oproepen. Gewoon rustig op je  meditatiekussentje.” De parallel met de ‘grot van Plato’ werd al snel gemaakt. De grot waarin mensen gebonden zijn aan de zintuiglijke wereld en slechts enkelen beseffen dat er meer is dan dat.

Terug naar de yogales. Hij was inmiddels afgelopen en we liepen met elkaar tussen de kermisgangers door over het dorpsplein. Opeens hoorden we achter ons een schreeuw: “Nee PAPA, niet dood gaan…” Toen we omkeken zagen we een oudere man op de grond liggen, met zijn fiets boven op hem. Zijn dochter stond in paniek te schreeuwen.  “Rustig, rustig, rustig”, zei ik tegen mezelf. En we liepen naar de man toe. Een walm van drank kwam ons al tegemoet. Deze meneer was dronken en had het bochtje te krap genomen, waardoor hij met fiets en al op het trottoir was gevallen. En daar lag hij nu. Terwijl zijn dochter de ambulance belde, scanden wij de situatie. Hij was nog aanspreekbaar, had geen bloed, kon nog alles bewegen. En we besloten hem rechtop te zetten op een in allerijl gebrachte tuinstoel. En ja, hij had genoten van de avond en wist echt niet waar zijn dochter zich zo druk om maakte…